نام پژوهشگر: آیدا کشوری
آیدا کشوری حسن امامی
در ترجمه متون ادبی، مترجمان همیشه با مشکلاتی مواجه می شوند که باید با استفاده از روش ها و تکنیک های متفاوتی از عهده ی آنها بر آمده و ترجمه ای مناسب ارائه دهند. مشکلات ترجمه ادبی در ادبیات کودک و نوجوان به دلیل حساسیت کار بر روی این دسته از مخاطبین گسترده تر می شود. انتخاب روش های مناسب در ترجمه آثار کودکان و نوجوانان فعلی مهم است چرا که کودکان دانش پیرامون خود را سریعاً جذب می کنند و مطالبی که می خوانند را فرا می گیرند از قبیل فرهنگ ها، رفتارهای اجتماعی و ارتباط با دیگران. در این تحقیق، طبق مشکلات ترجمه رمان براساس دیدگاه نیومارک، پنج رویه ی ترجمه همراه با اثرات منفی و مثبت آن بر جمله های متفاوت مورد مطالعه قرار گرفته است. این مطالعه بر روی اثری از ادبیات کودک و نوجوان با نام نیروی اهریمنی اش اثر فیلیپ پولمن انجام شده است. دو ترجمه ی متفاوت از این کتاب در ایران توسط آقای فرزاد فربد و خانم فرخ بافنده به چاپ رسیده است که هر کدام از این مترجمین، روش های متفاوتی در ترجمه هایشان به کار بسته اند. مشکلات ترجمه ی رمان از دیدگاه نیومارک چنین است: 1) فرهنگ زبان مبدأ 2) قصد نویسنده 3) عرف های زبان مبدأ 4) طرز بیان نویسنده 5) سبک شخصی 6) عرف های ادبی زمان و مکان 7) هنجارهای زبان مبدأ پنج روشی که در این تحقیق مورد بحث و بررسی قرار گرفته اند: 1) بومی سازی 2) بیگانه سازی 3) تعدیل 4) حذف 5) ترجمه ی نادرست. در فصل چهار، تنها 119 نمونه به صورت اتفاقی انتخاب شده است و براساس پنج روش حاضر، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته اند. سپس به همراه نمونه ها توضیحاتی برای روشن تر ساختن مسئله آورده شده است. در بخش نتایج، درصد هر روش در دو ترجمه و همچنین برای هر ترجمه به صورت جداگانه محاسبه شده است و در جداول و نمودارهایی به نمایش درآمده است. برای مثال در اولین نمودار این بخش، درصد ترجمه نادرست در هر دو ترجمه 40 درصد آمده است که بسامدش بیش از دیگر روش ها است. برای هر جدول و نمودار، توضیحاتی آورده شده است تا نتایج را واضح تر بیان کند؛ همچنین در برخی موارد مثال هایی برای روشن سازی بیشتر، نشان داده شده است. براساس جداول و نمودارها، قابل مشاهده است که با وجود برخی از بومی سازی های به جایی که خانم بافنده مخصوصا در ترجمه ی اصطلاحات به کار برده است اما در موارد خطاساز ترجمه (حذف و ترجمه نادرست) خطاهای بیشتری از ایشان دیده شد. نمونه ها نشان می دهند که ایشان روش ها را به صورت مناسب به کار نبسته و همین امر موجب اثراتی بد و زیان بار بر روی مفهوم اصلی متن شده است. آقای فربد نیز ترجمه های نادرست و حذفیاتی داشته اند اما بسیار کمتر از خطاهای دیده شده در ترجمه ی خانم بافنده است. در آخر، مترجمان بر طبق نتایج حاصله از این تحقیق باید آگاهانه دست به ترجمه بزنند و خطاهایی که امکان دارد در حین ترجمه رخ دهد را در ذهن داشته باشند و با دقت هر چه بیشتر بر مشکلات ترجمه فائق آیند.