نام پژوهشگر: زینب بهرامیان
زینب بهرامیان حسن رضازاده
چکیده: یکی از باسابقه ترین و جدال برانگیزترین معارف اسلامی، که متکلمان مسلمان از دیرباز در تلاش برای فهم معنا و چگونگی آن می باشند، مفهوم عصمت است. مفهومی که با تمامی مشتقات خود سیزده بار در قرآن کریم آمده و خاستگاه نخست آن قرآن کریم است. پس باید گفت عصمت یک مفهوم درون دینی است که در چارچوب اندیشه ی دینی معنا یافته و از منابع دینی بشر نشأت می گیرد. اما گفتگو و جدال فکری اندیشمندان درباره ی ماهیت و قلمرو آن به دوره ی شکل گیری مذاهب اسلامی - شیعه، معتزله و اشاعره - باز می گردد. درنتیجه درمورد عصمت به اندازه ی تاریخ معارف دینی سخن گفته شده و همزمان با طرح مسائلی چون کفر و ایمان، جبر و اختیار و... در اقوال علمای مسلمان انعکاس یافته و جایگاه ویژه ای در این میان داشته است ؛ و از اهمیت ویژه ای برخوردار است. اما آنچه ما را بر آن داشت تا پیرامون این مبحث مهم کلامی کندوکاو کنیم، اختلاف ها و تعارض هایی بود که بین فرق کلامی اسلام به چشم می خورد. خصوصاً تفاوت اساسی و تقابلی که میان شیعیان و وهابیون در این زمینه وجود دارد. بنابراین با وجود آن که بسیاری از علما و متکلمان بزرگ جهان اسلام درمورد عصمت بحث کرده، به تحقیق و جستجو دست زده اند؛ این رساله بر آن است تا عصمت پیامبران و ائمه را از دیدگاه دو دانشمند شیعه مذهب یعنی علامه طباطبایی و خواجه نصیرالدین طوسی و دو عالم اهل سنت یعنی امام فخر رازی و ابن تیمیه، مورد بررسی قرار دهد تا با مشخص شدن اشتراک ها و اختلاف ها و نیز نحوه ی استدلال هر یک از ایشان، علاقمندان و خوانندگان به راحتی بتوانند به این مطالب دسترسی یافته و با مقایسه اقوال، سخن حق را برگزینند. رساله ی حاضر در چهار فصل تنظیم شده است. فصل اول، به بیان کلیاتی درمورد مفهوم عصمت، فصل دوم، به بیان دیدگاه های خواجه نصیرالدین طوسی و علامه طباطبایی درباره ی این مسئله، فصل سوم، به بیان دیدگاه های امام فخر رازی و ابن تیمیه درباره ی آن، و سرانجام فصل چهارم به بررسی تطبیقی دیدگاه های این چهار اندیشمند مسلمان اختصاص یافته است. هر چهار اندیشمند مورد نظر اصل عصمت پیامبران الهی را باور دارند و معتقدند که پیامبران فرستاده شده از جانب خداوند متعال باید معصوم از گناه باشند و می توان گفت این وجه اشتراک ایشان است. اما با این حال، امور متعددی را هم می توان به عنوان موارد اختلاف آن ها در مسئله عصمت برشمرد. که به نظر نگارنده اولین و اساسی ترین این اختلافات، اختلاف بر سر عصمت جانشینان پیامبر است. به طوری که خواجه و علامه قائل به وجوب عصمت جانشینان پیامبر هستند و بر این باورند که آنان همچون پیامبران از مقام عصمت برخوردارند، ولی امام فخر رازی و ابن تیمیه، چنین دیدگاهی ندارند. همچنین زمان عصمت پیامبران یکی دیگر از تفاوت های اندیشمندان مورد نظر است. تفاوت گذاشتن در حدود و گستره ی عصمت نیز از دیگر موارد مورد اختلاف ایشان به شمار می آید. به نظر می رسد که موارد ذکر شده مهم ترین موارد اشتراک نظر و اختلاف نظر میان این چهار اندیشمند است هر چند شاید موارد دیگری نیز وجود داشته باشد که با جستجوی بیشتر بتوان به آن ها افزود. کلمات کلیدی: عصمت، اولیای الهی، شیعه، وهابیون، اشاعره، بررسی تطبیقی
زینب بهرامیان محمدرضا جلالی
چکیده: در عصر ما افزایش بی رویه جرائم و ناکارآمد بودن شیوه اعمال کیفر در مبارزه علیه جرم، گرایش روز افزون به استفاده از نتایج تحقیقات جرم شناسی و یافته های آن در پیش گیری از جرم را در سیاست گذاری جنایی در سطح ملی، منطقه ای و بین المللی از سوی دولت ها غیر قابل اجتناب کرده است. به طوری که امروز اهتمام دولت ها به امر پیشگیری از وقوع جرم و اصلاح مجرمین بر اساس یافته های جرم شناسی یکی از اقدامات مهمی است که از سال ???? میلادی تحت حمایت سازمان ملل متحد در اغلب قوانین کشورهای مختلف جهان پیش بینی و پذیرفته شده است. در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران نیز، قانونگذار در بند پنجم از اصل ??? این قانون، اقدام مناسب برای پیشگیری از وقوع جرم و اصلاح مجرمین را یکی از وظایف عمده ی قوه ی قضاییه قرار داده است. تکرار جرم به عنوان یکی از مظاهر حالت خطرناک جوامع مختلف را به موضع گیریهای متنوعی واداشته است. سنتیترین پاسخ در قبال این پدیده ناخوشایند توسل به شدت کیفرهاست که هنوز در قانونگذاری بعضی از کشورها، با تعابیر جدیدتر خودنمایی میکند. اما علیرغم تشدید کیفر و حتی در بعضی مواقع طرد مکرر بزهکار ، تکرار جرم افزایش یافته است. به دنبال ظهور ناکارآمدی کیفر در مقابله با تکرار جرم، اندیشه بازپروری و خنثی کردن خوی جامعه ستیزی در بزهکاران مکرر قوت گرفته است. شناسایی شخصیت بزهکار و علل ارتکاب جرم بعد از ارتکاب اولین جرم، در چهارچوب دستاورهای جرمشناسی بالینی با هدف بازگرداندن بزهکار به زندگی سالم اجتماعی صورت میگیرد که غایت آن پیشگیری از تکرار جرم است. امروزه این اندیشهها در اجرای کیفر به ویژه کیفر زندان، مورد توجه خاص دست اندرکاران سیاست جنائی است. در این تحقیق سعی برآن بوده است به بررسی آثار روانی اجرای مجازات بر پیشگیری، خصوصا آثار روانی آن بر مجازات های سالب آزادی، محدود کننده آزادی، بدنی و در نهایت مجازات مالی چه قبل از ارتکاب جرم وچه بعد از ارتکاب آن پرداخته شود.