چکیده به منظور بررسی تأثیر مواد افزودنی مختلف بر کارایی علف کش بنتازون در تلفیق با تراکم کاشت بر کنترل علف های هرز پهن برگ و همچنین عملکرد و اجزای عملکرد محصول زراعی بزرک (کتان دانه روغنی) آزمایشی در سال زراعی 1390 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه صنعتی اصفهان انجام گردید. این آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل تراکم کاشت بزرک در دو سطح 400 و 700 بوته در متر مربع، میزان مصرف علف کش بنتازون در سه سطح (96/0، 2/1 و 44/1 کیلوگرم ماده موثره در هکتار) و نوع ماده افزودنی در 5 سطح، آمونیوم سولفات w/v2%، توئین 20 بعنوان سورفکتانت غیر یونی v/v25/0%، و روغن گیاهی سویا v/v25/1%، مایع پاک کننده بعنوان سورفکتانت آنیونیv/v 5/0% و شاهد بدون ماده افزودنی بود. نتایج نشان داد که صفات مرتبط با کنترل علف های هرز تحت تأثیر تراکم کاشت قرار گرفت به طوریکه تراکم کاشت 700 بوته در متر مربع نتایج مناسب تری در مقایسه با تراکم 400 بوته در مترمربع داد. با افزایش میزان مصرف علف کش بنتازون در ترکیب با مواد افزودنی اثربخشی علف کش در تنزل علف های هرز پهن برگ بهبود یافت. بطوریکه مقادیر 2/1 و44/1 کیلوگرم ماده موثره در هکتار از بنتازون در ترکیب با ماده افزودنی سولفات آمونیوم مناسب-ترین تیمارهای کنترل علف های هرز شناخته شدند. افزایش میزان مصرف علف کش بنتازون موجب افزایش عملکرد دانه و تعداد انشعابات و تعداد کپسول در بوته گردید. گر چه اختلاف بین مقادیر مصرفی 2/1 و 44/1 کیلوگرم ماده موثره در هکتار معنی دار نبود و از لحاظ تأثیر مواد افزودنی بر کارایی علف کش، ماده افزودنی سولفات آمونیوم بالاترین راندمان و در مایع پاک کننده و تیمار بدون ماده افزودنی کمترین راندمان را داشتند. با افزایش میزان کاربرد علف کش درصد گیاه سوزی بزرک افزایش یافت. میزان تأثیر مواد افزودنی مختلف بر افزایش گیاه سوزی بزرک متفاوت بود بطوریکه سولفات آمونیوم با حداقل گیاه سوزی (2%) و مایع پاک کننده باعث بیشترین گیاه سوزی (47%) شد. در این آزمایش طولانی شدن دوره رشد گیاه در نتیجه افزایش تراکم کاشت، رقابت علف هرز و گیاهسوزی منجر به کاهش معنی دار عملکرد دانه گردید. به نظر می رسد این نتیجه به دلیل همزمان شدن دوره رسیدگی بزرک با درجه حرارت های بالا باشد. طولانی شدن دوره رشد گیاه موجب افزایش درصد روغن دانه بزرک شد. نتایج این پژوهش نشان داد که در تراکم کاشت 700 بوته در مترمربع برای حصول عملکرد مطلوب و کنترل علف های هرز بزرک مناسب تر می باشد. و کاربرد علف کش بنتازون در اختلاط با ماده افزودنی سولفات آمونیوم، امکان 17 درصد کاهش در مصرف علف کش شد. به نظر می رسد تحت شرایط این آزمایش مصرف 2/1 کیلوگرم ماده موثره در هکتار از علف کش بنتازون برای کنترل علف های هرز پهن برگ در بزرک مناسب می باشد. در بین مواد افزودنی مورد آزمایش سولفات آمونیوم نتایج بهتری در مقایسه با سایر مواد افرودنی به همراه داشت. اثر مطلوب سولفات آمونیوم در این آزمایش احتمالاً می تواند به دلیل کاهش اثرات آنتاگونیستی آب سخت و اثرات این ماده افزودنی بر تعدیل ph و ecآن باشد.