نخل خرما (phoenix dactylifera l.)، گیاهی تک لپه، دو پایه و دارای عمر طولانی است که از اهمیت اقتصادی بالایی در کشور ایران برخوردار است. تعیین بهترین گرده دهنده و همچنین تعیین فاصله ژنتیکی بین جنس نر و ماده از مهمترین اهداف این تحقیق می باشد. این تحقیق در سال 1392 در آزمایشگاه مرکزی دانشگاه منابع طبیعی رامین خوزستان برای بررسی تنوع ژنتیکی23 رقم نر و 23 رقم ماده نخل خرما با استفاده از نشانگرهای ریزماهواره صورت گرفت. استخراج dna از برگ های جوان نخل خرما به روش ctab سمبروک (1998) با اندکی تغییرات انجام شد و dna حاصل با استفاده از 11 جفت آغازگر ssr تکثیر گردید. محصولات تکثیر شده با استفاده از ژل اکریل آمید 8% و تحت شرایط غیر واسرشت ساز تفکیک شده و با رنگ آمیزی نیترات نقره قابل رویت گردید. الگوی باندی براساس حضور یا عدم حضور باند با اعداد صفر و یک نمره دهی شد و محتوای اطلاعات چند شکلی در ارقام ماده برای هر جفت نشانگر محاسبه از که 61% تا83% با میانگین 76% برآورد شد. بیشترین میزان pic مربوط به مکان های ژنی mpdcir044 معادل 83% بود. تعداد آلل در هر جایگاه از 5 تا 9 متغیر و میانگین 09/7 بدست آمد. محتوای اطلاعات چند شکلی همچنین در ارقام نر برای هر جفت نشانگر از 63% تا 83% با میانگین 75% برآورد شد. بیشترین میزان pic مربوط به مکان ژنی mpdcir044 و معادل 83% بود. تعداد آلل در هر جایگاه از 5 تا 9 متغیر و میانگین 82/6 بدست آمد. در مجموع 77 آلل شناسایی شد. فاصله ژنتیکی نمونه بر اساس ضریب تشابه نی محاسبه و از روش تجزیه word برای گروه بندی استفاده شد. براساس دندروگرام،46 رقم مورد مطالعه در 4 گروه قرار گرفتند که بررسی آنها نشان دهنده وجود تنوع زیاد بین ارقام مورد آزمایش بود. به طوری که ارقام بر اساس یک پراکنش جغرافیایی و بازار پسندی در گروه مختلف قرار گرفتند. که تأییدکننده کارایی بالایی این نشانگر در دسته بندی گونه های مختلف می-باشد بیشترین تشابه ژنتیکی بین ارقام سعمران، برحی و کلون های حاصله از کشت بافت آنها، به دست آمد. کمترین میزان تشابه بین ارقام دگل- نور و آلمهتری به دست آمد. نتایج حاصله روشن نمود که نشانگر هایی ریزماهواره قادرند چند شکل بالایی را بین ارقام خرما نشان دهند و از این رو ابزار مفید برای انگشت نگاری ارقام و دسته بندی آنها در گروه مختلف بشمار می روند و می توان برای مدیریت ذخایر توارثی از طریق شناسایی نمونه های تکرار و هم نام مورد استفاده قرار گیرد.

خرما (phoenix dactylifera l) یکی از مهم¬ترین گیاهان باغی است. ایران با داشتن حدود 400 رقم، از جمله غنی¬ترین منابع ژرم پلاسم خرما در دنیا به¬شمار می¬آید. ترکیبات شیمیایی تشکیل دهنده میوه خرما به همراه برخی خصوصیات مورفولوژیکی اهمیت بسزایی در تعیین کیفیت تغذیه¬ای و تجاری این محصول دارد. پژوهش حاضر در سال زراعی 1392 در اهواز روی چهار رقم تجاری خرما شامل استعمران، برحی، دیری و زاهدی انجام گرفت. صفاتی شامل محتوای مواد جامد محلول، اسید قابل تیتر، ph، ظرفیت آنتی¬اکسیدانی، فنل کل، فلاونوئیدکل، عناصر معدنی شامل پتاسیم، فسفر و کلسیم و تعدادی از صفات مورفولوژیکی میوه شامل طول و عرض و هسته، وزن گوشت و هسته، وزن کل، نسبت گوشت به هسته، وزن خشک و خاکستر مورد بررسی قرار گرفتند. براساس نتایج حاصل از این پژوهش، در بین تمام صفات کیفی به جز ph و مقدار فسفر اختلاف معنی¬داری وجود داشت (p<0.01). در بین ارقام مورد بررسی رقم دیری بیشترین میزان مواد جامد محلول، ظرفیت آنتی¬اکسیدانی، فنل کل، فلاونوئید کل و عناصر معدنی شامل پتاسیم، فسفر و کلسیم را داشت. همچنین رقم زاهدی از لحاظ میزان اسید قابل تیتر، و رقم استعمران از نظر ph و نسبت قند به اسید بیشترین میزان را به خود اختصاص داد. بین صفات کمی نیز اختلاف معنی¬داری مشاهده شد. به¬طوری¬که رقم برحی بیشترین میزان رطوبت، عرض میوه و هسته، وزن گوشت، نسبت گوشت به هسته و رقم دیری بیشترین مقدار خاکستر، طول میوه و هسته، وزن هسته و وزن کل را داشت. بررسی همبستگی بین صفات نشان داد که اسید قابل تیتر و ph، میزان رطوبت با خاکستر و مواد جامد محلول همبستگی منفی و بین صفات ظرفیت آنتی¬اکسیدانی، فنل کل، فلاونوئید و مواد جامد محلول و همچنین این صفات با میزان عناصر معدنی شامل پتاسیم، فسفر و کلسیم همبستگی مثبت داشتند. در مجموع، رقم دیری از لحاظ خصوصیات کیفی و ارزش تغذیه¬ای به¬عنوان بهترین خرما قابل معرفی است.

نخل خرما (l. phoenix dactylifera) یکی از محصولات مهم و استراتژیک در مناطق خشک و نیمه خشک از جمله استان خوزستان است. خرما به طور معمول از طریق پاجوش تکثیر می شود. در این روش مشکلاتی از قبیل محدود بودن تعداد پاجوش ها و کند بودن استقرار و رشد آن ها وجود دارد. بنابراین تکثیر آن از طریق کشت بافت اهمیت بسیاری دارد. در کشت بافت خرما القای کالوس به دلیل تک لپه و خشبی بودن نخل خرما، مشکلات فراوانی دارد.لذا تحقیق برای به دست آوردن روش هایی که بتوان کالوس زایی خرما را در شرایط درون شیشه ای تسهیل کرد، بسیار حائز اهمیت است. این پژوهش در سه آزمایش مستقل، جهت بررسی و مقایسه اثر سیستم های مختلف کشت (بیوراکتور تناوبی با تهویه، بیوراکتور تناوبی بدون تهویه، ظرف کشت فیلتر دار و ظرف کشت بدون فیلتر)، غلظت های مختلف محیط کشت ms (msکامل، ms 2/1 وms4/1) و تأثیر نانو ذرات اکسید روی (ms بدون روی، ms + 43/2 میلی گرم بر لیتر روی،ms + 86/4 میلی گرم بر لیتر روی، ms + 43/2 میلی گرم بر لیتر نانو اکسیدروی، ms + 86/4 میلی گرم بر لیتر نانو اکسید روی و ms+ 72/9 میلی گرم بر لیتر نانو اکسید روی) جهت القای کالوس در خرما انجام گرفت. کلیه ی آزمایش ها در قالب طرح کاملا تصادفی در حداقل سه تکرار انجام گرفت. نتایج نشان داد که بهترین سیستم برای القای کالوس جنین زا نخل خرما، سیستم بیوراکتور تناوبی بدون تهویه (89/49%)، بهترین غلظت برای القای کالوس جنین زای نخل خرما در ms کامل (09/38%) و بهترین غلظت نانو ذرات اکسید روی برای القای کالوس جنین زا، ms + 43/2 میلی گرم بر لیتر نانو اکسیدروی( 61/51%) بود.

چکیده ندارد.

نخل خرما (phoenix dactylifera l.) یکی از درختان میوه بسیار مقاوم به شوری و کم آبی است که در مطقه وسیعی از جنوب کشور ایران مورد کشت و پرورش قرار می گیرد و از نظر اقتصادی نیز دارای اهمیت خاصی می باشد. مطالعه و بررسی نیازهای ارقام این درخت با ارزش در خلال دوره رشد و نمو، جهت تلاش در رفع کمبودها و بهبود رشد و میوه دهی آنها بسیار حائز اهمیت می باشد. هدف از تحقیق حاضر، شناسایی و بررسی تغییرات کمی و کیفی میوه ارقام پراهمیت این درخت ، یعین استعمران و برحی در طول دوره رشد و نمو و بدست آوردن منحنی رشد آنها می باشد. در این تحقیق از آزمایش اسپلیت پلات در زمان در قالب طرح کاملا تصادفی با 8 تکرار استفاده شد. صفات اندازه گیری شده در این آزمایش ، شامل صفات کمی از قبیل وزن تر، وزن خشک ، طول، قطر و حجم میوه و هسته و همچنین سفات کیفی از قبیل میزان قند کل، ازت ، فسفر، پتاسیم، کلسیم و منیزیوم بخش خوراکی میوه بودند و تجزیه آماری داده ها براساس مقایسه میانگین ها به روش دانکن انجام شد. مطابق نتایج بدست آمده، صفات کمی هر دو رقم شامل وزن تر، طول، فطر و حجم میوه و هسته تا اواسط مرحله رشد افزایش یافته و بعد از آن کاهش نشان دادند. اما وزن خشک میوه هر دو رقم تا اواخر دوره رشد سیر صعودی نشان داد، و با توجه به تغییرات وزن تر و طول میوه در طول دروه رشد و نمو، منحنی رشد میوه هر دو رقم بصورت سینگل سیگموئید (single sigmoid) بود. منحنی های تغییرات عناصر معدنی نیز تقریبا شبیه به یکدیگر بود، بطوری که تا اواسط دوره رشد، میزان عناصر معدنی افزایش نشان داد اما پس از آن بشدت کاهش یافت .