هدف از این بررسی تولید و بهینه سازی آنزیم خارج سلولی لیپاز توسط فرایند تخمیر در بستر جامد با انواع مختلف تفاله زیتون شامل ماری، شنگه و زرد و استفاده از ضایعات کشاورزی کاه برنج، سبوس برنج و کاه گندم بود. از گونه قارچی رایزوپوس میکروسپورس الیگوسپورس واریته 5287 pttcc در فرایند تخمیر استفاده شد. از گونه قارچی رایزوپوس میکروسپورس الیگوسپورس واریته 5287 pttcc در فرایند تخمیر استفاده شد. بیشترین فعالیت آنزیم لیپاز با استفاده از کاه برنج: کنجاله زیتون ماری:محیط معدنی زاپک با نسبت 5/5:1:2 طی 7 روز مشاهده شد. ترکیبات و شرایط محیط کشت با استفاده از دو روش آماری بهینه-سازی شدند. پس از غربالگری اولیه از 8 متغیر ترکیبات محیط کشت توسط طرح پلاکت- برمان، سه متغیر شامل گلوکز، (nh4)2hpo4 و زمان گرمخانه گذاری اثرات قابل ملاحظه ای برتولید لیپاز توسط قارچ رایزوپوس میکروسپورس الیگوسپورس نشان دادند. پس از آن، طرح مرکب مرکزی (ccd) با پنج سطح برای توصیف ماهیت سطح پاسخ در منطقه مطلوب مورد استفاده قرار گرفت. روش سطح پاسخ بیشترین فعالیت لیپاز را تحت شرایط که گلوکز 0343/0 درصد وزنی به حجمی و (nh4)2hpo4 48/0 درصد وزنی به حجمی طی زمان گرمخانه گذاری 5 روز به میزان 24/659 u/g پیشگویی کرد که این میزان از فعالیت آنزیم دو برابر در مقایسه با پیش از بهینه سازی محیط کشت بود . آنزیم لیپاز فعالیت بالایی را در دمای 40 و 8= ph نشان داد . پایداری آنزیم در دمای 50 و 7= ph بود و بیشترین زمان نیمه عمر آنزیم در دمای 25 ، 3/173 ساعت بدست آمد . پارامترهای سنتیکی آنزیم. km و vmaxآنزیم لیپاز بترتیب mg/ml685/1 وu 93/628 بودند. در غلظت های 10 میلی مولار کاتیون های فلزی مختلف نظیر k+، ca2+،، co2+، fe3+،mg2+ و zn2+ تقریباً همه بجز k+، فعالیت لیپاز را کاهش دادند. حلال های آلی نظیر 2 اتیل هگرانول و اولئیل الکل بترتیب فعالیت لیپاز را %88/56 و %8 فعالیت لیپاز را افزایش دادند. فعالیت لیپاز زمانی که سوبسترای تخمیر شده با 5/0 (درصد وزنی به حجمی) توئین 80 استخراج شد افزایش یافت.پارامتر های ترمودینامیکی نظیر *g*،?h*،?s?و انرژی فعالسازی برای آنزیم محاسبه گردید.