سمیه احمدی نژاد رحیم بردی آنامرادنژاد
چکیده: توسعه پایدارحالت کامل برنامه های توسعه است که با دیدی کلی نگر و نیز با تاکید بر بینش سیستمی سعی دارد یک رهیافت تعادل بخشی رادنبال کند. این نوع توسعه که مفهوم عدالت را درطول زمان و همچنین درعرض زمان دربردارد، می تواند به عنوان آرمان و مقصد نهایی این نوع از ضوابط و مقررات قرارگیرد. پایداری مفهومی پویاست و تاکید بر بهره گیری از منابع دریک حالت ماندگار دارد، این وضع دربین کشورهای جهان دارای معانی متفاوتی است، زیرادرکشورهای توسعه نیافته، سرمایه لازم برای ماندگاری وجود ندارد و بیشترین تخریب های زیست محیطی نیز از این ناحیه است، بنابراین برای ارزیابی اقدامات پایداری شهری در این کشورها استفاده ازشاخص های توسعه پایدارشهری ابزاری مهم است و همواره مورد استفاده قرار می گیرد و هدفی مهم را به دنبال دارد و آن هم دسترسی به تداوم پذیری شهری است. پژوهش حاضر با هدف تحلیل و ارزیابی توسعه پایدار کلان شهر اصفهان از طریق بررسی 66 شاخص توسعه انجام پذیرفته است. شاخص های مورد بررسی شامل پنج گروه کلی شاخص های اجتماعی- اقتصادی، فرهنگی- آموزشی، کالبدی- زیست محیطی، زیربنایی مسکونی و شاخص های دسترسی می-باشد. روش تحقیق توصیفی – تحلیلی و نتایج حاصل از پژوهش کاربردی- توسعه ای است. از روش ها و تکنیک های کمی برنامه ریزی از جمله روش تصمیم گیری چند معیاره تاپسیس، ضریب آنتروپی، تحلیل خوشه ای سلسله مراتبی و ضریب پراکندگی جهت تحلیل داده های پژوهش استفاده شده است. در مجموع نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد که منطقه شش و پنج شهر اصفهان از نظر شاخص نهایی توسعه با امتیاز توسعه 0.743 و 0.741 برخوردار ترین مناطق شهر بوده و اختلاف نسبتاً محسوسی با دیگر نواحی شهر دارند. منطقه ده شهر اصفهان نیز با امتیاز 0.087 کم تر توسعه یافته ترین و محروم ترین منطقه شهر می باشد. نتیجه حاصل از تحلیل خوشه ای سلسله مراتبی نیز حاکی از آن است که مناطق شش و پنج شهر اصفهان در سطح اول ، مناطق یک و سه شهر در سطح دوم و ده منطقه باقی مانده شهر در سطح سوم توسعه قرار دارند و عنوان مناطق محروم شهر را به یدک می کشند. ضریب پراکندگی شاخص توسعه در سطح مناطق چهارده گانه شهر اصفهان برابر با 0.658 محاسبه شد. همچنین نتایج بررسی ها نشان داد که شاخص های مورد بررسی قادر به تبیین 97 درصد از تغییرات (واریانس) شاخص نهایی توسعه در کلان شهر اصفهان می باشند. واژه های کلیدی: توسعه، شاخص های توسعه، توسعه پایدار، مناطق شهری، کلان-شهر اصفهان
