نام پژوهشگر: نسیم فتاحی

مطالعه زمین شیمی و ژنز مس در مجموعه سوریان، جیان (بوانات، استان فارس)
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه شیراز - دانشکده علوم 1391
  نسیم فتاحی   فرید مُر

کانسار مس بوانات در لبه شرقی زون دگرگونی سنندج-سیرجان در جنوب غرب ایران (195 کیلومتری شمال شرق شیراز) و در مجموعه سنگهای آتشفشانی-رسوبی دگرگون شده سوریان به سن پرمو تریاس قرار گرفته است. رخداد فعالیت دگرگونی-گرمابی در این منطقه باعث تشکیل دو گروه رگه های کوارتزی کانه دار و رگه های کوارتزی بی کانه شده است. رگه های کوارتزی کانه دار همراه با نهشت کلکوپیریت، پیریت، اسفالریت و گالن مشخص می گردد. این رگه ها در ارتباط با وافشارش ناگهانی و شکستگی های هیدرولیکی تشکیل شده اند. تشکیل رگه های کوارتز کانه دار در شرایط رخساره شیست سبز تا آمفیبولیت زیرین و در اثر جدایش سیالی که احتمالا همزمان با آبگیری سنگهای عمیق پوسته مشتق شده، باعث شستشوی متابازیت های سرشار از فلزات پایه در کمپلکس سوریان شده است. این رگه ها مشابه رگه های مزوترمال در کمربندهای دگرگونی فانروزوئیک می باشند. رگه های کوارتزی بی کانه با کانی نشانگر روتیل مشخص شده و در شرایط دما و فشار پایین تری نسبت به رگه های کوارتز کانه دار تشکیل شده اند. مطالعه میانبارهای سیال و ایزوتوپ های پایدار اکسیژن و هیدروژن نیز تکامل سیال دگرگونی-گرمابی را طی دو مرحله نشان می دهد. مرحله نخست از کانه زایی در ارتباط با یک سیال دما بالا (بیش از 303 درجه سانتیگراد)، نسبتا شور (میانگین 10 درصد وزنی معادل nacl) و با غلظت بالای co2 (بیش از 7/2 درصد وزنی) بوده است. این سیال در ادامه با کاهش دما (میانگین 183 درجه سانتیگراد) و شوری ( میانگین 4/5 درصد وزنی معادل nacl) در محیط های سطحی با نهشت روتیل همراه بوده است. این رگه ها تاریخچه برهمکنش سیال-سنگ را در سنگ میزبان دگرگونی کمپلکس سوریان، طی سرد شدگی، بالا آمدگی و کشش نهایی، ثبت کرده اند. همچنین، وجود توالی پاراژنزی تورمالین+ ترمولیت-اکتینولیت+ بیوتیت+ تیتانیت نشانگر توسعه دگرسانی سدیمی-کلسیمی در شرایط مزوترمال حاکم در زمان کانه زایی سولفیدی در منطقه می باشد.