در تنظیم قرارداد دارسی پنج ایالت شمالی ایران از حوضه این امتیاز نفتی مستثنی شده بود. در سال های 1299 ش تا 1303 ش بر سر بهره برداری از این منابع میان شرکت های امریکایی و شرکت نفت ایران و انگلیس رقابتی به وجود آمد. در زمان مجلس سوم دو شرکت امریکایی موفق به کسب این امتیاز شد اما با مخالفت شوروی و کارشکنی انگلستان و البته نبود مزیت اقتصادی از ادامه کار منصرف شد. بعدها با تجدید قرارداد دارسی فرصت دوباره ای برای شرکت های امریکایی پدید آمد. امتیاز شرکت امیرانیان تلاشی برای بهره برداری از نفت شرق و شمال شرق ایران بود اما هنوز روس ها و انگلیسی ها و بازار نفت مانع می شدند. پس از شهریور20، زمانی که این سه قدرت به اتفاق هم، کشور را اشغال کرده بودند، با کوتاه آمدن انگلستان در انحصار نفت ایران، امریکایی ها برای کسب امتیاز نفت در ایران وارد مذاکره شدند. شوروی هم به دلایل مشابهی درخواست نفت شمال ایران را داشت و قصد داشت با اهرم های فشاری که در دست داشت، اعطای آن را به دولت ایران تحمیل کند. فشارهایی که منجر به آشوب های داخلی و حرکت های تجزیه طلبانه شد. اما تضاد منافع امپریالیستی این قدرت ها و اتخاذ سیاست موازنه و بهره برداری از این تضادها توسط دولت مردان ایرانی به خصوص قوام موجب شد تا شوروی دست از مناطق شمالی بردارد. در نهایت تمام این جریانات به ورود نیروی سوم یعنی امریکا به موازنه قدرت در ایران منتج شد که طی سال های بعد به قدرت برتر خارجی حاضر در ایران تبدیل گشت.