نام پژوهشگر: راضیه معینی
راضیه معینی ناهید جلیلی مرند
ترجمه که به نوعی رمزگشایی یک زبان به زبان دیگر است، در طول تاریخ پیشرفت های فراوانی کرده است و افرادی که به آن می پردازند هر روز بیشتر از دیروز به پیچیدگی های آن پی می برند. زبان هر قوم و ملتی با فرهنگ و آداب و رسوم آن عجین است، چراکه فرهنگ یک ملت بخش اصلی هویت آن به شمار می آید و زبان هم، که به نحوی معرف یک ملت به ملل دیگر است، برای بیان هویت آن ملت لاجرم فرهنگ آن را بازگو می کند؛ همین امر سبب می شود عوامل فرهنگی در شکل گیری هر زبانی نقش موثر و تعیین کننده ای ایفا کنند، به گونه ای که لازمه ترجمه یک زبان، آگاهی از فرهنگ مردم آن است و بدون شناخت فرهنگ ترجمه یک متن با مشکلات زیادی مواجه می شود. در میان واژگان یک زبان برخی واژه ها به صورت خاص بار فرهنگی دارند و مفهومشان برخاسته از پیشینه ای فرهنگی– تاریخی است. قطعا انتقال مفهوم این دسته از واژگان از زبانی به زبان دیگر تنها از طریق بافتن واژگان معادل ناممکن است؛ چرا که لازمه انتقال چنین مفاهیمی، انتقال پیشینه فرهنگی- تارخی آنهاست. در این پژوهش سعی داریم ابتدا به طور کلی به بررسی روش های انتقال چنین مفاهیمی در ترجمه فرانسه به فارسی و بالعکس بپردازیم، سپس برخی کلمات را به صورت موردی مورد مطالعه قرار دهیم. به دلیل تفاوت های زیاد دو فرهنگ فرانسوی و ایرانی در دو زمینه جنگ و پایداری، و مذهبی، در بخش مطالعه موردی کلماتی را در این زمینه ها انتخاب می کنیم؛ این کلمات بیشتر شامل مفاهیم بنیادی (مانند جهاد، شهادت، ایثار، عاشورا، مسجد، کلیسا، صلیب، نماز، آئین عشاء ربانی، عید پاک، عید غدیر و ... ) هستند، چرا که مفاهیم بنیادی بخش وسیع تری از متون را در بر می گیرند و در نتیجه یافتن معادل درست برای آنها تاثیر بیشتری بر ترجمه می گذارد.