این تحقیق برای بررسی اثرات عمل آوری کاه گندم با آمونیاک گاز و مایع بر ارزش غذایی آن و به ویژه تغذیه آن در تغذیه تلیسه های هلشتاین در مقایسه با سیلاژ ذرت انجام شد.کاه گندم با سطوح 2، 4 و 6 درصد گاز و مایع آمونیاک به مدت 30 روزعمل آوری شد. فراسنجه های تولید گاز و تجزیه پذیری ماده خشک با استفاده از روش کیسه های نایلونی در زمانهای صفر، 3، 6، 12، 24، 36، 48، 72، 96 و 120 ساعت اندازه گیری شد. در آزمایش حیوانی اثر سطوح متفاوت کاه گندم عمل آوری شده با 4% گاز آمونیاک در مقایسه با سیلاژ ذرت در 15 راس تلیسه بر عملکرد، قابلیت هضم، متابولیتهای خون، پارامترهای تخمیری و فعالیت جویدن با سه تیمار با 5 تکرار با 15 راس تلیسه ماه با 3 تیمار و 5 تکرار به مدت 2 ماه در قالب طرح کاملا تصادفی انجام شد. جیره های آزمایشی شامل: (1) 36? سیلوی ذرت، (2) 18? سیلوی ذرت + 18? کاه عمل آوری شده و (3) 36? کاه عمل آوری شده بود. تاثیر عمل آوری کاه با سطوح متفاوت گاز و مایع آمونیاک بر میزان cp،ndf و adfو نیز فراسنجه های تجزیه پذیری شکمبه ای ماده خشک و تولید گازکاههای عمل آوری شده در مقایسه با کاه معمولی معنی دار بود(0.05>p)، بالاترین سطح پروتئین خام، فراسنجه های تولید گاز و تجزیه پذیری شکمبه ای ماده خشک و نیز کمترین سطح ndf و adf در سطح 6? مایع آمونیاک مشاهده شد. تلیسه های تغذیه شده با تیمارهای مختلف از نظر dmi، adg، fcr و نیز ابعاد بدن تفاوت معنی داری نداشتند. قابلیت هضم dm، cp، adf و ndf در تیمار 1 به طور معنی داری نسبت به دو تیمار دیگر بیشتر بود.ph شکمبه ای در تیمار3 نسبت به تیمار 1 و تیمار 2 وnh3 شکمبه ای نیز در تیمار 3 نسبت به دو تیمار1 و تیمار2 به طور معنی داری بیشتر بود. زمان مصرف خوراک، زمان نشخوار و نیز کل زمان جویدن در تیمار 3 بطور معنی داری بیشتر از دو تیمار دیگر بود. bun در تیمار 3 نسبت به دو تیمار دیگر و نیز آلبومین خون در تیمار 2 نسبت به دو تیمار دیگر بطور معنی داری بیشتر بودند. غلظت گلوکز، کلسترول، tg و نیز ast و alt بین تیمارها تفاوت معنی داری نداشتند. به طورمتوسط برای هرکیلوگرم افزایش وزن، در تیمار 3 و نیز تیمار 2 نسبت به تیمار 1 به ترتیب 3860 و 3935 ریال صرفه جویی صورت گرفت.نتایج این پژوهش نشان داد که کاه عملآوری شده با 4 درصد گاز آمونیاک را می توان جایگزین سیلوی ذرت در جیره تلیسه های هلشتاین کرد بدون اینکه اثر منفی بر عملکرد آنها داشته باشد.