نام پژوهشگر: محسن آغاز
محسن آغاز علی بنده حق
فلزات سنگین در بیشتر نقاط دنیا در فرم های فیزیکی و شیمیایی گوناگون به عنوان آلوده کنند? محیط زیست، وارد محیط می گردند. از جمله این فلزات سرب است که به طور عمده از طریق پساب ها و صنایع مختلف وارد محیط شده و برای انسان و سایر جانوران مضر است. در این تحقیق آزمایشی به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با دو عامل اکوتیپ (10سطح) و تنش سرب (دو سطح) در سه تکرار انجام شد. تنش سرب در غلظت های 300 و 600 میکرو مول بر لیتر به صورت نیترات سرب همراه با شاهد اعمال شد. در آزمایش صفات مورفولوژیکی، شاخص های رشد، پرولین، محتوای نسبی آب برگ، محتوای کلروفیل، تراوش الکترولیتی و غلظت سرب در بخش-های مختلف گیاه مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که تفاوت بین سطوح تنش برای وزن خشک بخش هوایی، وزن خشک کل، ارتفاع بوته، پرولین، کلروفیل a، کلروفیل b، کلروفیل کل، غلظت سرب در ریشه، غلظت سرب در بخش هوایی، rgr، agr، nar، lar و تراوش الکترولیتی معنی دار است، ولی درمورد وزن تر اندام هوایی، وزن تر و خشک ریشه، قطر ساقه، طول ریشه، محتوای نسبی آب برگ lad و rlgr اختلاف معنی داری مشاهده نگردید. اثر متقابل اکوتیپ و تنش برای صفات مورد بررسی غیر از غلظت سرب در ریشه و غلظت سرب در بخش هوایی معنی-دار نشد. اکوتیپ های یزد، شیراز و مشهد بیشترین کاهش را از نظر وزن خشک کل نسبت به شاهد نشان دادند در حالی که اکوتیپ های اردبیل، اصفهان، شهرضا، مبارکه و ورزنه کمترین کاهش را نسبت به شاهد نشان دادند. تجمع پرولین در اثر تنش سرب افزایش یافت و این افزایش در اکوتیپ های متحمل تفاوتی با اکوتیپ های حساس نداشت. با افزایش سطح تنش تراوش الکترولیتی افزایش یافت و اکوتیپ ورزنه بیشترین میزان تراوش الکترولیتی را داشت. غلظت های کلروفیل کل و کلروفیل a بر اثر تنش افزایش یافت، اما غلظت کلروفیل b با افزایش تنش کاهش داشت. اکوتیپ بیرجند (اکوتیپ بیش اندوز) با جذب بیشترین میزان سرب توسط ریشه و همچنین تجمع بالای این عنصر در اندام هوایی دارای قدرت بالایی در جذب سرب می باشد. اکوتیپ مبارکه با انتقال 9/66 درصد سرب جذب شده توسط ریشه به اندام هوایی به عنوان اکوتیپ برتر که قدرت گیاه پالایی بالایی دارد را معرفی شد.