نام پژوهشگر: بهاره نواب پور
بهاره نواب پور علی صنایعی
با وجود گسترش روز افزون بکارگیری اینترنت در ایران، تجارت الکترونیکی و خرید اینترنتی رواج کافی نیافته است، در صورتی که خریدهای اینترنتی مزایای فراوانی برای جامعه، مشتریان و فروشندگان در بر دارد. یکی از بزرگترین موانع توسعه خریدهای اینترنتی درکشور، فقدان اعتماد مردم به این شیوه نوین خرید و ناآشنایی موسسات فعال در این زمینه با سازو کارهای اعتمادسازی میباشد. هدف از این پژوهش، شناسایی و بررسی عوامل موثر بر اعتماد در خریدهای اینترنتی و همچنین ارزیابی تأثیر اعتماد بر قصد خرید اینترنتی مشتریان میباشد. در این راستا چگونگی تأثیر عوامل «ادراک وجود امنیت»، «قابلیت اعمال کنترل»، «میزان جرایم اینترنتی» و «ساختار و ظاهر گرافیکی وب سایت» بر اعتماد مشتریان در خریدهای اینترنتی ارزیابی شده است. همچنین این پژوهش به بررسی تأثیر «میزان جرایم اینترنتی» بر نیاز به اعمال کنترل در خریدهای اینترنتی، و تعیین تأثیر «ساختار و ظاهر گرافیکی وبسایت» بر «ادراک وجود امنیت» نیز پرداخته است. چگونگی تأثیر اعتماد بر تمایل و قصد خرید اینترنتی مشتریان در قالب فرضیه اصلی پژوهش بیان شده و ارتباط متغیرهای عنوان شده با یکدیگر و با اعتماد مشتریان، در شش فرضیههای فرعی مورد بررسی قرار گرفته است. این پژوهش از نوع توصیفی-پیمایشی میباشد که جهت گردآوری مباحث نظری، از روش کتابخانهای و به منظور جمعآوری دادههای مربوط به آزمون فرضیات، از پرسشنامه تحت وب استفاده شده است. جامعه آماری این تحقیق مشتریان کتابفروشیهای اینترنتی مجهز به «سامانه تجارت الکترونیک پرداخت» میباشند که در بازه زمانی آغاز سال 1388 تا پایان سال 1389 حداقل دوبار بصورت اینترنتی خرید نمودهاند. پرسشنامه این پژوهش به آدرس پست الکترونیک 252 مشتری ارسال شد که پس از بررسی بانک اطلاعات پاسخها، تعداد 198 نفر پاسخ قابل استنادی ارائه کرده بودند. دادههای جمعیت شناختی با استفاده از آمار توصیفی و نرمافزار spss تحلیل شده است و جهت آزمون فرضیهها، روشهای آمار استنباطی و نرمافزار amos بکار گرفته شده است. از آنجایی که در مدل مفهومی این پژوهش تأثیر متغیرهای مستقل بر روی چندین متغیر وابسته بررسی میگردد، جهت بررسی رابطه علّی بین متغیرها از روش مدل معادلات ساختاری استفاده شده است. نتایج پژوهش حاکی از آن است اعتماد بر تمایل و قصد خرید اینترنتی مشتریان تأثیر بسزایی دارد و از بین عوامل ذکر شده، «ادراک وجود امنیت» بر اعتماد مشتریان اثرگذار است. همچنین تأثیر متغیر «ساختار و ظاهر گرافیکی وب سایت» بر «ادراک وجود امنیت» و تأثیر متغیر «جرایم اینترنتی» بر نیاز به «اعمال کنترل» تائید گردید. یافتههای جانبی این پژوهش نشان میدهد بین متغیرهای «ساختار و ظاهر گرافیکی وب سایت» و «جرایم اینترنتی» ارتباطی متقابل وجود دارد. کاربرد این تحقیق مزایا و منافع بالقوهای برای مدیران و مسئولان سازمانهای عرضه کننده خدمات و محصولات بصورت اینترنتی در پی دارد، همچنین نتایج حاصل از این پژوهش میتواند به منظور تدارک پیش نیازهای لازم جهت ایجاد و حفظ اعتماد در مشتریان کتابفروشیهای اینترنتی، مفید واقع شود.