در طول سال های اخیر سیاست خارجی ایران با تحولاتی مواجه بوده که از این جمله می توان به توجه بیشتر به کشور های حوزه آسیای مرکزی اشاره کرد. در بین کشورهای این منطقه ، تاجیکستان به دلیل قرابت های زبانی و فرهنگی برای تهران حائز اهمیت بیشتری بوده و است. خلال این سال ها ، ایران علاوه بر مسائل فرهنگی ، به برقراری روابط اقتصادی با این کشور نیز متمایل بوده و در صدد برآمده تا انجام پروژه های عمرانی و عملیاتی را نیز در این کشور بر عهده بگیرد. این مسئله طی سالیان متمادی مد نظر مقامات سیاسی ایران بود و در نهایت منجر به بسته شدن قراردادهایی در این زمینه شد.متاسفانه با گذشت دو دهه از استقلال این کشور و برقراری روابط رسمی میان ایران و تاجیکستان سطح روابط دو کشور به همگرایی منجر نشده است و در برخی موارد حتی شاهد ترجیح کشورهای رقیب ایران توسط مسئولان این کشور هستیم.پژوهش حاضر با نگاهی به ظرفیت های دو کشور برای ایجاد ارتباطی همه جانبه ،خصوصاً در بخش اقتصاد به پیشینه روابط دو کشور پرداخته و در صدد پاسخ گویی به این سوال اصلی بوده است که چرا روابط دو کشور جمهوری اسلامی ایران و جمهوری تاجیکستان از استحکام کافی برخوردار نیست؟و اینکه زمینه های همگرایی دو کشور کدام است و چالش های پیش روی روابط همگرایانه ایران وتاجیکستان چیست؟روش پژوهش توصیفی وتاریخی تحلیلی بوده که در آن با استناد به شیوه مطالعات کتابخانه ای (اسنادی) از طریق کتب، مجلات علمی و سایتهای اینترنتی اطلاعات مورد نیاز کسب شده و مورد تحلیل قرار گرفته است.عدم وجود منابع مناسب و دارای اطلاعات به روز و قابل استفاده مهمترین محدودیت این پژوهش بود که از سویی خود حاکی از عد م اهتمام و توجه به مسئله همگرایی بین دو کشور به طور جدی در دستگاه دیپلماسی و مراکز مطالعاتی مرتبط با این موضوع می باشد.یافته ها حاکی از وجود ظرفیت های بالقوه برای حضور اقتصادی کشور ایران در تاجیکستان و بهره مندی از امکانات طبیعی این کشور خصوصاً منابع سرشار آب و انرژی برق تولید شده از ان در این کشور آسیای مرکزی می باشد.از سویی می توان با اجرایی کردن توافقات اقتصادی و فرهنگی و اجتماعی بین دو کشور به سطح مناسبی از همگرایی و همبستگی در عرصه اقتصاد دست یافت. پژوهش حاضر در 5 فصل تدوین شده است که در فصل اول آن به کلیات تحقیق و درفصل دو به بررسی نظریه ها ی مرتبط با همگرایی و در فصل سوم به معرفی تاجیکستان ودر فصل چهارم به روند روابط دو کشور ودر فصل پینجم به بررسی فرضیات و سوالات و ارائه پیشنهاد پرداخته شده است.