این تحقیق با هدف بررسی اثرات استفاده از گیاه آویشن بر روی عملکرد تولیدی بزهای شیرده و بازدهی هضم و تخمیر برخی اقلام خوراکی، در قالب طرح مربع لاتین چرخشی 3×3 تکرار شده اجرا گردید. برای اجرای طرح از 6 راس بز شیرده مهابادی که به طور همزمان زایش نموده بودند استفاده شد. تیمارهای آزمایشی از یک جیره پایه تشکیل می شدکه به ترتیب برای تیمارهای 1 تا 3 روزانه صفر، 25 و 50 گرم گیاه خشک آویشن وحشی اضافه گردید. این آزمایش شامل سه دوره 21 روزه بود. نتایج این آزمایش نشان داد که اثر استفاده از گیاه آویشن بر روی میزان مصرف ماده خشک، پروتئین خام، الیاف نامحلول در شوینده خنثی، الیاف نامحلول در شوینده اسیدی و چربی خام در روز معنی دار نمی باشد (05/0p<). میزان تولید شیر برای تیمارها به ترتیب 740/1، 812/1 و 812/1 کیلو گرم در روز و میزان چربی شیر 6/4، 33/5 و 5/4 درصد بود. اثر تغذیه بزهای شیرده با جیره شاهد وجیرهای دارای 25 و 50 گرم در روز گیاه آویشن بر روی تغییرات میزان تری گلیسیرید ها، کلسترول کل و کلسترول های hdl ، ldl و vldl در سرم خون معنی دار بود(05/0p<)، ولی بر روی میزان nefa، پروتئین کل، آلبومین، اوره خون، گلوکز و bhb اثر معنی داری نداشت (05/0p<). اضافه کردن گیاه آویشن به جیره اثر معنی داری بر روی قابلیت هضم ظاهری ماده خشک و مواد مغذی نداشت. قابلیت هضم ظاهری ماده خشک برای تیمار های یک، دو و سه به ترتیب 87/71، 30/72 و 15/71، قابلیت هضم پروتئین خام 68/69، 66/70 و 53/70 درصد بود. همچنین میزان ph و ازت آمونیاکی مایع شکمبه در بزهای شیرده تحت تأثیر تیمارهای آزمایشی قرار نگرفت. همچنین در آزمایشات برون تنی نتایج نشان داد افزودن سطوح مختلف گیاه آویشن به جیره tmr، علف یونجه و کاه گندم اثر معنی داری بر روی کل گاز تولیدی نداشت، ولی در تیمار دانه جو موجب کاهش در کل گاز تولیدی نسبت به گروه شاهد گردید. تولید گاز co2 حاصل از تخمیر علف یونجه تحت تأتیر تیمار های آزمایشی قرار گرفت و افزودن گیاه آویشن در سطح 6 درصد میزان تولید این گاز را نسبت به سایر سطوح به طور معنی داری کاهش داده است. همچنین تولید گاز متان در علف یونجه و دانه جو تحت تأثیر تیمارهای آزمایشی قرار گرفت (05/0p<).