پیشینه و هدف تحقیق: چویل (ferulago angulata) گیاهی پایا به طول 60 تا 150 سانتی متر می باشد و در شرق ترکیه، شمال عراق و ایران پراکنش دارد. در کشورهای مختلف مطالعات متعددی جهت بررسی اثرات ضد سرطانی گیاهان بومی انجام گردیده و اثر ترکیبات گیاهی بر انواع رده های سلول های سرطانی مورد ارزیابی قرار گرفته است. هدف این تحقیق تشخیص خواص ضد سرطانی این گیاه از طریق بررسی تأثیر کشندگی و ضد تکثیری عصاره های برگ و گل گیاه چویل بر رده سلولی آدنوکارسینومای معده (ags) و القای آپوپتوز در این سلول ها، می باشد. روش تحقیق: گیاه چویل از کوه های شاهو و نواکوه در استان کرمانشاه، غرب ایران، جمع آوری شد. به منظور تعیین کشندگی غلظت های مختلف عصاره های اتانولی برگ و گل گیاه چویل بر روی رده سلولی ags، از تست های تریپان بلو و نوترال رد استفاده شد. جهت ارزیابی وقوع آپوپتوز، تکنیک های تشخیص الگوی نردبانی dna و بررسی میکروسکوپی و فلوسیتومتری رنگ آمیزی آنکسین-v نشان دار شده با فلورسین، مورد استفاده قرار گرفتند. نتایج: نتایج تست های تریپان بلو و نوترال رد نشان داد عصاره چویل در رفتاری وابسته به غلظت و زمان سبب مرگ سلول های ags می گردد (t-test, pvalue<0.05). بر اساس این نتایج، سلول های ags به عصاره اتانولی برگ چویل (نسبت به گل) حساس تر می باشند(two-way anova, pvalue<0.05). تأثیر عصاره اتانولی برگ و گل در بروز الگوی نردبانی dna به صورت وابسته به غلظت بود به طوریکه پس از گذشت زمان انکوباسیون 48 ساعت، در الکتروفورز ژل آگارز نمونه های تحت تیمار با غلظت های 160، 200 و 240 میکروگرم بر میلی لیتر عصاره گل چویل و در غلظت های 120، 160 و 200 میکروگرم بر میلی لیتر عصاره برگ چویل، الگوی نردبانی dna مشاهده شد. براساس نتایج رنگ آمیزی آنکسین-v نشان دار شده با فلورسین، در نمونه های تحت تیمار با غلظت های 40، 80 و 120 میکروگرم بر میلی لیتر عصاره گل و برگ بیشتر سلول ها در مراحل اولیه آپوپتوز قرار داشتند. در نمونه های تحت تیمار با غلظت های 160 میکروگرم بر میلی لیتر عصاره گل و برگ بیشتر سلول ها در مراحل انتهایی آپوپتوز قرار داشتند. همچنین براساس نتایج حاصل از فلوسیتومتری، در گروه های تحت تیمار با غلظت ای 80 و 160 میکروگرم بر میلی لیتر عصاره اتانولی برگ و گل گیاه چویل، با افزایش غلظت عصاره افزایش قابل ملاحظه ای در میزان سلول های آپوپتوزی در مراحل اولیه و انتهایی در مقایسه با گروه کنترل مشاهده شد. بحث: در این تحقیق برای نخستین بار تأثیرات قابل ملاحظه ی کشندگی و القای آپوپتوز توسط عصاره های اتانولی برگ و گل گیاه چویل بر روی رده سلولی ags، گزارش شد. بنابراین، با توجه به اهمیت القای آپوپتوز در سلول های سرطانی، عصاره چویل گزینه مناسبی به عنوان ترکیب گیاهی با خواص بالقوه ضد سرطانی برای تحقیقات آتی می باشد. مطالعات بیش تری جهت شناسایی ترکیبات فعال و بررسی مکانیسم اثر عصاره بر مسیرهای سیگنالی آپوپتوز، مورد نیاز است.