نام پژوهشگر: حاتم صیدی

نقد اخلاقی تاریخ بیهقی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه لرستان - پژوهشکده ادبیات 1391
  حاتم صیدی   قاسم صحرایی

در این پایان نامه فضایل و رذایل اخلاقی در کتاب تاریخ بیهقی براساس دو کتاب اخلاق نیکو ماخس ارسطو و اخلاق ناصری خواجه نصیرالدین طوسی بررسی شده است در آثار این دو فیلسوف فضایل اخلاقی اصلی عبارتند از: حکمت، شجاعت، عفت، عدالت و سخاوت؛ و در مقابل هر فضیلت اخلاقی دو رذیلت اخلاقی قرار دارد که به ترتیب عبارتند از: سَفَه و بَلَه، تهّور و جبن، شره و خمود شهوت، ظلم و انظلام، اسراف و بخل که هر کدام شامل انواعی از فضایل و رذایلند. ابوالفضل بیقهی نویسنده ای اخلاق گرا و کتابش بیانگر اخلاق شاهان، شاهزادگان، امیران، وزیران، دربایان و مردم عصر غزنوی است. پنج فضیلت اصلی در این کتاب مطرح شده است که در بین آن فضایل، فضیلت اخلاقی عدالت بیشتر از همه مورد توجه بیهقی قرار گرفته است و شجاعت در مرتبه ی دوم قرار دارد و سه فضیلت حکمت، عفت و سخاوت در نظر او پس از عدالت و شجاعت، تقریباً از ارزش برابری برخوردارند. در بین رذایل اخلاقی بیشتر از همه ظلم و بعد از آن ترس مورد نکوهش قرار گرفته است و سایر رذایل در یک مرتبه قرار دارند. کلید واژه ها: تاریخ بیهقی، نقد اخلاقی، فضایل اخلاقی، رذایل اخلاقی.