روابط زوجی ناکارآمد و پر هرج و مرج زوجین دارای اختلال شخصیت مرزی و تکرار نشانه های اختلال، در نتیجه این ناکارآمدی باعث تأکید محققان بر مداخله های خانوادگی و زناشویی برای درمان این اختلال شده است. هدف پژوهش: تدوین و ارزیابی کار آمدی زوج درمانی رفتاری- جدلی و ارزیابی زوج درمانی متمرکز بر هیجان، بر کیفیت ارتباط زناشویی، سلامت روان و نشانه های اختلال شخصیت مرزی زوجین اختلال شخصیت مرزی هدف پژوهش حاضر بوده است. روش پژوهش: در این پژوهش 45 زوج که حداقل یکی از آنها بر اساس تشخیص روان پزشک و نتایج مصاحبه نیمه ساختار یافته دارای اختلال شخصیت مرزی تشخیص داده شده بودند، به صورت تصادفی در قالب سه گروه (15= رفتاردرمانی جدلی، 15= زوج درمانی متمرکز بر هیجان و 15= کنترل) جایگزین شدند. ابزارهای تحقیق، آزمون کیفیت ابعاد رابطه زناشویی، پرسشنامه سلامت عمومی و فهرست نشانه های اختلال شخصیت مرزی مورد بود. متغیر مستقل 14 جلسه زوج درمانی رفتاری- جدلی و 14 جلسه زوج درمانی متمرکز بر هیجان بود که در گروههای آزمایش اجرا شد. پس آزمون ها و پیگیری بعد از سه ماه صورت گرفت. تغییرات سه گروه به کمک آزمون های تحلیل واریانس مقایسه شد. نتایج پژوهش: نتایج حاکی از موثر بودن زوج درمانی رفتاری- جدلی و زوج درمانی متمرکز بر هیجان بر کیفیت روابط زناشویی، سلامت روان و نشانه های اختلال شخصیت مرزی زوجین اختلال شخصیت مرزی بود. در مورد کیفیت روابط زناشویی، تنها موردی که تحت تأثیر دو نوع زوج درمانی قرار نگرفت، اعتماد در مورد زوج شخصیت مرزی و تعهد در مورد همسر آنها بود. در مورد سلامت روان نیز تنها موردی که تحت تأثیر زوج درمانی رفتاری- جدلی قرار نگرفت اضطراب و در مورد زوج درمانی متمرکز بر هیجان، مقیاس اختلال جسمانی بوده است. از بین نشانه های اختلال شخصیت مرزی نیز تنها احساس تهی بودن، بدبینی و احساسات تجزیه ای در زوج درمانی رفتاری- جدلی و مقیاس بدبینی و احساسات تجزیه ای در زوج درمانی متمرکز بر هیجان تحت تأثیر درمان قرار نگرفت.