تجربه نظام جمهوری اسلامی ایران که برای اول بار وظیفه ای سنگین را بر دوش فقه سیاسی شیعه نهاد، این دانش را بیش از هر زمان دیگر با حوزه های فکری درگیر کرد و آن را وارد قلمروهایی مانند اجرای احکام دینی در قالب نظام جمهوری اسلامی و قانون گذاری و... نمود. فقه سیاسی شیعه در رویارویی با چالش های جدید نمی توانست بدون واکنش از کنار اقتضائات دوران جدید گذر کند و چون در ساختار درونی آن ساز و کار های تحول و پویایی وجود داشت، توانست در کشاکش با نظریه های رقیب و با استفاده از ظرفیت های تحول همانند عقل به پویایی خود ادامه داده و حرکتی رو به تکامل را تجربه کند. فقه سیاسی شیعه در پرتو عقل در دوران جمهوری اسلامی ایران توانست گنجایش نظریه پردازی و نظام سازی را ایجاد کرده و برای اجرایی کردن برنامه های دینی و ایجاد زندگی مطلوب، نظام مردم سالاری دینی را با شاخص ها و بنیاد های بومی طراحی و اجرا کند و این امر در این نوشته با تبیین زوایایی از نقش عقل در تحول فقه سیاسی شیعه در دوران جمهوری اسلامی ایران، دنبال خواهد شد. و اشاره می شود که عقل در این دوران توانست به عنوان موسس و هم به عنوان ابزار در تداوم و کارآمدی مردم سالاری دینی نقش داشته و موجب تحول و بسط فقه سیاسی شیعه در دوران جمهوری اسلامی ایران گردد. کلمات کلیدی: عقل، تحول، فقه سیاسی، نظام مردم سالاری دینی.