نام پژوهشگر: سیده مرضیه سادات شهابی
سیده مرضیه سادات شهابی یعقوب صرافی
چکیده 1 ?- برم دار کردن ترکیبات 3،1-دی کربونیل یکی از تبدیلات مهم و کاربردی در شیمی آلی به شمار می رود. محصولات ?- برمه شده، به عنوان واحدهای ساختمانی برای سنتز ترکیبات طبیعی، به عنوان واسطه های شیمیایی و در تهیه مواد شیمیایی مربوط به کشاورزی از قبیل حشره کشها و آفت کشها مورد استفاده قرار می گیرند. معرفهای مختلفی برای ?- برم دار کردن این ترکیبات استفاده شده که عبارتند از: مولکول برم، –n برموسوکسینمید (nbs)، -nبرموساخارین(nbsac)، برمو دی متیل سولفونیوم برمید(bdms) و اتیلن بیس(-n متیل ایمیدازولیوم) دی تری برومید(ebmidt). اگرچه بیشتر روشهای ارائه شده با بازده های خوبی همراهند، ولی برخی از آنها دارای معایبی مانند انتخابگری پایین و تولید محصولات دی برمه، جداسازی مشکل، استفاده از واکنشگرهای سمی و پرخطر، نیاز به استفاده از کاتالیزگرهای مختلف اسیدی، زمان طولانی و ... می باشند. در این پروژه روشی ساده و کارآمد با بازده و جهت گزینی بالا برای ?- مونو برم دار کردن 3،1-دی کتون ها و ?-کتواسترها با استفاده از معرف پیریدینیوم برموکرومات (pbc) در شرایط ملایم گزارش می شود. (شمای 1) شمای 1: برم دار کردن 3،1-دی کتون ها و ?-کتواسترها با استفاده از معرف پیریدینیوم برموکرومات (pbc) چکیده 2 آریل وینیل اترها کاربردهای سنتزی گسترده ای دارند و به عنوان حدواسطهای سنتزی کلیدی در تولید مواد پلیمری جدید، به عنوان دوقطبی دوست در واکنشهای حلقه افزایی، در هیدروفرمیل دار شدن و در سنتز متناظر ترکیبات طبیعی به کار می روند. کاربرد وینیل سولفیدها نیز در شیمی آلی به شدت در سالهای اخیر گسترش یافته است. این ترکیبات حدواسطهای سنتزی باارزشی بوده و واحدهای ساختاری مستعدی برای بسیاری از مولکولهای چندعاملی هستند. بسیاری از ترکیبات طبیعی که خواص زیست شناختی جالبی دارند، دارای بخش وینیل سولفیدی در ساختار خود هستند. انامین ها نیز گروههای عاملی چند منظوره ای هستند که قابلیت شرکت در انواع تبدیلات شیمیایی مهم شامل آلکیل دار شدن و آسیل دار شدن جهت گزین، حلقوی شدن متوالی، حلقه افزایی و همچنین فرایند تشکیل ترکیبات هتروسیکل را دارند. روشهای مختلفی برای سنتز این ترکیبات وینیلی گزارش شده که عبارتند از: تراکم آمین های مناسب با کتون ها، افزایش آمین ها، فنول ها و مرکاپتانها به مشتقات استیلنی تحت شرایط مختلف و کوپل منابع وینیلی مختلف با آمین ها، فنول ها و تیول ها در مجاورت کاتالیزگرهای فلزی. اگرچه همه این روشها موثر هستند، ولی برخی از آنها دارای نقایصی مانند شرایط واکنش سخت، زمان طولانی، استفاده از کاتالیزگرهای گران قیمت و تشکیل مخلوط ایزومرهای فضایی می باشند. بنابراین، هنوز هم نیاز به توسعه روشی ساده، انتخابی، و موثر تحت شرایط ملایم وجود دارد. در این پروژه به روشی کارآمد و سبز برای تشکیل فضاگزین پیوندهای c-o، c-n و c-s از طریق واکنش گستره وسیعی از فنولها، تیولها و آمینها با ترکیبات استیلنی فعال، در حلال آب و در مجاورت کربنات پتاسیم اشاره می شود.(شمای 2) شمای 2: واکنش فضاگزین فنولها، تیولها و آمینها با ترکیبات استیلنی فعال در مجاورت پتاسیم کربنات در حلال آب در ادامه پروژه به استفاده از برخی مشتقات آریل وینیل اتر و وینیل سولفید به عنوان دوقطبی دوست برای انجام واکنش حلقه افزایی حلقه افزایی 3،1- دوقطبی پرداخته شد. واکنش های حلقه افزایی3،1- دوقطبی آزومتین ایلیدها با دوقطبی دوست های اولفینی، روش مهمی برای تهیه پیرولیدین ها و پیرولیزین هایی هستند که در ساختار بسیاری از ترکیبات فعال زیستی قرار دارند. از طرف دیگر سنتز مشتقات اکسیندول، به ویژه اسپایرو اکسیندول ها نیز به خاطر فعالیتهای زیستی مورد توجه بسیاری قرار گرفته اند. اکسیندول ها در مرکز ساختار آلکالوئیدهای بیشماری قرار گرفته اند و به عنوان هدف سنتزی بزرگی در سنتز آلی به شمار می آیند. در این رابطه استفاده از دی متیل 2-آریل اکسی/ 2-(آریل/آلکیل تیو) فومارات ها، به عنوان دو قطبی دوست های کارآمد در واکنش حلقه افزایی 3،1- دوقطبی با آزومتین ایلید حاصل از ایزاتین و اسید آمینه پرولین، برای سنتز اسپایروپیرولیزین اکسیندول های جدید گزارش می شود. (شمای 3) شمای3: تهیه مشتقات اسپایروپیرولیزین اکسیندول از دی متیل 2-آریل اکسی فومارات و دی متیل 2-(آریل/آلکیل تیو) فومارات همچنین در ادامه، ترکیبات هگزاهیدرو بنزوفورو[2،3-b]پیرولیزین و پیرول به صورت جهت گزین از طریق واکنش حلقه افزایی درون مولکولی 2-وینیل اکسی بنزالدهید با اسید آمینه نوع دوم پرولین و ساکوزین سنتز شدند. (شمای 4) شمای 4: تهیه مشتقات هگزاهیدرو بنزو فورو[3،2-b]پیرولیزین و پیرول