چکیده بررسی اثر عصاره برگ گردو بر روند تکاملی سیستم اعصاب مرکزی جنین ها و متولدین از موش های صحرایی دیابتی به وسیله ی: سیده سارا هاشمی دیابت دوران بارداری در بیش از 8% از کل بارداری ها اتفاق می افتد و با افزایش یک سری پیامدهای نامطلوب بارداری مثل ماکروزمی، دیستوشی شانه، زایمان سزارین و مرگ و میر حین زایمان مرتبط می باشد. دیابت بارداری زمانی رخ می دهد که در مادران باردار پانکراس به مقدار کافی انسولین ترشح نمی کند و گلوکز در خون مادر و در نتیجه خون جنین افزایش می یابد و موجب عوارض بسیاری در فرزندان می شود. هدف از این تحقیق بررسی و مقایسه اثرات احتمالی عصاره برگ گردو juglans regia leaves)) بر روند تکاملی سیستم اعصاب مرکزی جنین ها و متولدین از موش های صحرایی دیابتی می باشد. برای انجام این تحقیق 60 قطعه موش صحرایی ماده سالم تهیه و در شرایط یکسان نگهداری گردیدند. کلیه حیوانات به طور تصادفی به شش گروه مختلف، گروه اول (گروه کنترل غیردیابتی)،گروه دوم (گروه کنترل دیابتی)، گروه سوم (کنترل عصاره برگ گردو)، گروه چهارم (کنترل داروی گلیبن کلامید)،گروه پنجم (درمان عصاره برگ گردو)،گروه ششم (درمان داروی گلیبن کلامید) تقسیم شدند. برای دیابتی کردن موش ها از داروی استرپتوزوتوسین با دوز (mg/kg.bw)50 استفاده شد. هر شش گروه توسط جفت گیری طبیعی باردار شدند. بعد از تشکیل سیستم عصبی در روزهای هجدهم و بیستم دوره بارداری روزانه دو سر از موشهای مادر (در هر شش گروه مورد مطالعه) بیهوش و جنین های آنها پس از جداسازی به فرمالین بافر 5% جهت مطالعه با میکروسکوپ نوری منتقل گردیدند. از نوزادان 4 قطعه از موشهای مادر که به صورت طبیعی زایمان کردند در روزهای 14 و 28 بعد از تولد از قسمت های مخ، مخچه و نخاع شوکی (نواحی اتساع بازویی و اتساع کمری -خاجی ) نمونه گیری بعمل آمد. پس از بکار بردن تکنیک های بافت شناسی، پارامترهای بافتی مختلفی مورد بررسی قرارگرفتند. همزمان با نمونه گیری وزن جنین ها و نوزادان اندازه گیری شد، نتایج نشان داد که وزن نوزادان مادران دیابتی در مقایسه با سایر گروه های مورد آزمایش بصورت معنادار (05/0p?) بیشتر بود. در روزهای 18 و 20 دوران جنینی و روزهای 14 و 28 بعد از تولد ضخامت ماده خاکستری و تعداد سلولهای ماده خاکستری و سفید در مخ و مخچه بصورت معناداری (05/0p?) در گروه دیابتی نسبت به سایر گروه های مورد مطالعه کاهش یافته بود. همچنین در این روزها در نخاع شوکی، قطر عرضی کانال مرکزی نخاع و تعداد نورون ها و سلول های نوروگلی ماده خاکستری ناحیه شبکه ی بازویی، قطر عرضی نخاع ناحیه شبکه ی کمری- خاجی نخاع شوکی بصورت معناداری (05/0p?) کاهش یافته است. هیپرگلسیمی ناشی از دیابت مادری در دوران جنینی سبب اختلال در تشکیل سیستم اعصاب مرکزی می شود و این اختلال موجب بروز تغییر در ابعاد قسمتهای مختلف دستگاه اعصاب مرکزی و کاهش تعداد سلولهای ماده خاکستری و سفید می گردد. نتایج گرفته شده از این تحقیق بیانگر تاثیر عصاره هیدروالکلی برگ گردو بر کاهش میزان گلوکز خون در مادران دیابتی است. با توجه به اینکه گیاهان دارویی به دلیل نداشتن عوارض جانبی، نسبت به داروهای شیمیایی، ارجحیت بیشتری دارند، این گیاه می تواند کاندیدای خوبی برای ساخت دارویی بر علیه دیابت در مادران باردار در آینده محسوب شود.