نام پژوهشگر: مهکام یاور
مهکام یاور محمود طاووسی
هدف از این پژوهش بررسی وضعیت معماری مساجد همدان در دوره قاجار از دیدگاه باستان شناسی می باشد، که به صورت موردی مسجد جامع و پنج مسجد محله ای شهر همدان وسه مسجد روستایی بخش فامنین و یک مسجد روستایی همدان مورد بررسی قرار گرفته است . روش تحقیق بر اساس تحقیقات کتابخانه ای در خصوص پیشینه شهر همدان و وضعیت این مساجد در گذشته و تحقیقات میدانی در خصوص چگونگی وضعیت معماری و تزیینات آنها بوده است که با بررسی بناها ، عکس ها و پلان ها صورت گرفته است . بررسی ها نشان می دهد که معماری مساجد این دوره در شهر همدان دارای نوعی رکود و سستی نسبت به معماری دوره های قبل تر مساجد در ایران است و بطورکلی نوعی سادگی و بی پیرایگی را در این بنا ها مشاهده می کنیم . در میان مساجد شهر همدان مسجد جامع به لحاظ اهمیت، دارای ساخت و ساز وسیعتر و تزیینات بیشتری است اما باقی مساجد دارای شبستانهای ساده ستوندار با طاق های جناقی و تزیینات محدود در آجرکاری بناها می باشند . شبستانها بنابر موقعیت اقلیمی منطقه کوهستانی، معمولاً دارای سقف هایی کوتاه می باشند . در مقایسه با دیگر مساجد این دوره در ایران نیز مانند ، مسجد شاه تهران و مسجد سلطانی سمنان نیز این سادگی در مساجد همدان دیده می شود .