در هر جامعه افرادی هستند که ناقض برخی از قوانین و مقررات بوده و متعرض حقوق دیگران می شوند. برای مجازات این افراد ضمانت اجراهایی وجود دارد که از جمله آنها حبس این افراد می باشد. بنابراین وجود زندان از نیازهای ضروری هر کشور می باشد و برای اداره زندان ها لزوماً باید مقرراتی وجود داشته باشد. در کشور ایران نیز همانند سایر کشورهای دیگر مقرراتی در رابطه با تأسیس زندان و مراکز مربوطه، چگونگی اداره آنها و چگونگی رعایت حقوق افراد زندانی وضع شده است. از آنجا که در این مراکز امکان نقض حقوق انسانی این افراد بیشتر وجود دارد لذا نهادهای بین المللی نیز توجه ویژه ای بر این قشر نموده اند و مقررات متفاوت و متنوعی وضع نموده اند. موضوع این پایان نامه بررسی و شناخت این قوانین و حقوق وضع شده هم در کشور ایران و هم در جامعه بین المللی بوده و پس از شناخت این دو مجموعه، مطالعه تطبیقی بین این دو مقررات انجام شده است. از طرف دیگر وجود مقررات بدون اجرای صحیح فاقد ثمره می باشد به همین دلیل اجرای این مقررات در زندان های اصفهان و مراکز اقدامات تأمینی و تربیتی این استان مورد بررسی قرار گرفت. هدف این تحقیق بررسی این مقررات و چگونگی اجرای آن در این مراکز بوده تا بتوان در نتیجه آن ضمن ارائه پیشنهاد برای اصلاح قوانین، تحقق حقوق این گروه انسانی را تضمین نمود و کمبودهای موجود را برطرف کرد. روش تحقیق شامل مطالعه کتاب خانه ای یعنی اخذ و استخراج مقررات موجود در اسناد بین المللی و قوانین داخلی در خصوص افراد محروم از آزادی و تطبیق آن و سپس مطالعه میدانی یعنی بازدید از مراکز مربوطه، مصاحبه با مسئولین، گفت و گو با زندانیان و توزیع پرسش نامه در این مراکز بوده و در نهایت پاسخ پرسش نامه و مابقی مطالعات میدانی جمع آوری و تحلیل و توصیف گردیده است. یافته های اخذ شده دلالت بر تطابق نسبتاً مطلوب قواعد داخلی با مقررات بین المللی داشته ولی در مقام اجرا این مقررات در مراکز مربوطه به خوبی اجرا نمی شود.