کودهای آلی نهاده هایی هستند که نه تنها برای تأمین عناصر مورد نیاز برای رشد گیاهان، بلکه به منظور تقویت محتوی ماده آلی خاک ها به ویژه برای مناطق گرمسیری به کار می روند. این پژوهش به منظور بررسی تغییرات انتشار گازکربنیک، زیست توده میکروبی خاک و تولید زیست توده سورگوم در نظامهای جداگانه و تلفیقی کود نیتروژنه، گاوی و مرغی به صورت بلوکهای کامل تصادفی و با چهار تکرار در مزرعه آزمایشی دانشگاه شهرکرد و در سال 1389 اجرا شد. تیمارها شامل کود گاوی، کود مرغی، کود اوره، کود اوره + کود گاوی، کود اوره + مرغی، کود گاوی + مرغی و شاهد (بدون کوددهی) بودند. نتایج نشان داد که افزودن کود مرغی در مقایسه با سایر منابع نیتروژنه، دارای بیشترین تأٌثیر بر افزایش مقدار زیست توده میکروبی با میانگین mg/kg 26/227 و نیز بیشترین مقدار گازکربنیک خارج شده از خاک (g/m239/141) بود. همچنین کود مرغی سبب کاهش جرم ویژه ظاهری خاک به میزان 15% نسبت به شاهد شد ولی اختلاف معنی داری با کود گاوی نداشت. این منبع کودی به دلیل داشتن عناصر غذایی مناسب به ویژه نیتروژن باعث رشد بیشتر اندام های رویشی گیاه سورگوم و در نتیجه تولید علوفه بیشتر گردید. با اینحال علوفه تولیدی در تیمارهای تلفیقی (گاوی- اوره و مرغی- اوره) با کود اوره تفاوت معنی داری نداشت. افزودن کودهای تلفیقی (کود مرغی- اوره و کود گاوی- مرغی) تأٌثیر بیشتری بر پارامترهای از قبیل پایداری خاکدانه ها، میانگین هندسی قطر ذرات، خاکدانه های درشت و ریز و نسبت خاکدانه های درشت به ریز داشت. افزودن کود مرغی سبب تولید علوفه خشک و تر به ترتیب به میزان 12 و 5/40 تن در هکتار گردید. به طور کلی کاربرد جداگانه و تلفیقی کودهای مرغی و اوره و همچنین تلفیق آنها با کود گاوی علاوه بر کاهش هزینه های تولید کودهای شیمیایی و نیز کاهش آلوده سازی منابع آب و خاک منجر به افزایش در تولید علوفه، بهبود شرایط بیولوژیک و فیزیکی خاک نیز می گردد و مجموع این موارد در دستیابی به اهداف کشاورزی پایدار موثر خواهد بود.