چکیده: به منظور ارزیابی عکس العمل ذرت علوفه ای به کودهای نیتروژن و بیولوژیک، آزمایشی در سال زراعی 1389 به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار در مزرعه آموزشی و پژوهشی دانشگاه گنبد کاووس به اجرا در آمد. در این آزمایش، کود بیولوژیک در 4 سطح و شامل مصرف یک لیتر در هکتار نیتروکسین (ni)، مصرف 3 لیتر در هکتار سوپرنیتروپلاس (su)، تلفیق دو کود بیولوژیک (ni+su) و عدم مصرف کود بیولوژیک و عامل کود نیتروژن در 4 سطح و شامل عدم مصرف نیتروژن، 50، 100 و 150 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار با منبع اوره بود. اثر ساده کود بیولوژیک و نیتروژن مصرفی بر عملکرد علوفه، وزن خشک برگ، وزن خشک بلال، وزن خشک ساقه و گل آذین نر، درصد پروتئین، درصد ماده خشک قابل هضم، درصد کربوهیدرات های محلول در آب، درصد فیبر غیر قابل حل در شوینده‏های اسیدی و عملکرد پروتئین معنی دار ‏بود. اثر کود بیولوژیک بر درصد خاکستر و ارتفاع معنی دار نشد. اما درصد خاکستر و ارتفاع گیاه تحت تأثیر کود نیتروژن قرار گرفت. اثر متقابل کود بیولوژیک و نیتروژن در مورد هیچ یک از صفات فوق معنی‏دار نشد. با افزایش مصرف نیتروژن عملکرد علوفه، وزن خشک برگ، وزن خشک بلال، وزن خشک ساقه و گل آذین نر، ارتفاع گیاه، درصد ماده خشک قابل هضم، درصد پروتئین، درصد کربوهیدرات های محلول در آب، درصد خاکستر و عملکرد پروتئین افزایش و درصد فیبر غیر قابل حل در شوینده‏های اسیدی کاهش یافت. بیش ترین عملکرد علوفه با 16904 کیلوگرم در هکتار، عملکرد پروتئین با 1662 کیلوگرم در هکتار و درصد ماده خشک قابل هضم با 86/80 مربوط به تیمار مصرف 150 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار بود. در تیمارهای کود بیولوژیک، تیمار تلفیق دو کود بیولوژیک 16165 کیلوگرم علوفه خشک تولید کرد که نسبت به تیمار عدم مصرف کود بیولوژیک 9/21 درصد بیش تر بود. عملکرد پروتئین این تیمار 1502 کیلوگرم در هکتار بود. درصد ماده خشک قابل هضم در این تیمار 98/79 بود. کلمات کلیدی: کود بیولوژیک، نیتروژن، ذرت علوفه ای، عملکرد علوفه