نام پژوهشگر: عفت بقای مقدم
عفت بقای مقدم علی میرشاهی
استئوپروز، یک بیماری خاموش و همه گیراست که شکنندگی استخوان و متعاقب آن خطر شکستگی استخوان را افزایش می دهد که این بیماری سبب افزایش احتمال مرگ و میر و هزینه های درمانی در سراسر دنیا می-شود. با وجود این که فاکتورهای خطر متعدی در وقوع این بیماری موثر هستند اما به نظر می رسد کمبود هورمون های تخمدانی مهم ترین عامل خطر در بروز این بیماری در زنان یائسه است. با توجه به این مسئله هورمون درمانی جایگزین و بویژه استفاده از فیتواستروژن ها در رژیم غذایی جهت درمان این بیماری مطرح می باشد. روغن دانه انار دارای 17-آلفا-استرادیول می باشد که یکی از فیتواسترول های تازه کشف شده با اثر سینرژیستی بر روی واکنش های فیزیولوژیکی مرتبط با استروژن است. در این مطالعه روغن دانه انار به جهت اثرات بهبود بخش احتمالی آن بر روی ویژگی های استخوان در یک مدل رت از نشانگان یائسگی مورد ارزیابی قرار گرفت. تعداد 30 سر رت ماده 3 ماهه نژاد ویستار یا مورد عمل جراحی اواریکتومی قرار گرفتند یا به صورت ساختگی و بدون برداشت تخمدان مراحل جراحی روی آن ها انجام شد. هر کدام از این دوگروه رت به دو گروه دیگر تقسیم شدند که دو گروه از آن ها روزانه 1/0 میلی لیتر روغن دانه انار و دو گروه دیگر به همان میزان روغن پارافین دریافت می کردند. پس از عمل جراحی ارزیابی رادیوگرافیک هر دو هفته یک بار جهت اندازه گیری تراکم استخوان در بدنه مهره های اول و دوم، زائده ی شوکی مهره های کمری چهارم و پنجم، کالکانئوس، استخوان های زند زبرین و زند زیرین و ضخامت کورتکسها و قطر استخوان ران، درشت نی و استخوان بازو به کمک استپ وج آلومینیومی به عنوان مقیاس مرجع انجام گردید. تراکم استخوانی استخوان-های زند زیرین و زبرین در گروه اواریکتومی شده کاهش داشت این در حالی است که در گروهی که روغن دانه ی انار دریافت نمودند تراکم استخوانی آن ها به طور معنی داری افزایش یافت. نتایج این مطالعه پیشنهاد می کند که روغن دانه انار می تواند از استئوپروز ناشی از برداشت تخمدان و فقدان هورمون های تخمدانی پیشگیری کند.