در این مطالعه اثر آنزیم زایلاناز و ویتامین a مازاد در جیره های بر پایه گندم (wbd)، بر عملکرد رشد، قابلیت هضم مواد مغذی، ویسکوزیته محتویات دستگاه گوارش و ریخت شناسی روده باریک مورد بررسی قرار گرفت. برای اجرای آزمایش تعداد شش جیره آزمایشی با میزان انرژی و پروتئین مشابه تهیه گردید که عبارت بودند از: 1) جیره بر پایه ذرت (کنترل)؛ 2) wbd حاوی سطح رایج ویتامین a (iu/kg 9000)؛ 3) wbd فاقد ویتامین a در مکمل ویتامینی ؛ 4) جیره 2 + iu/kg 6000 ویتامین a مازاد؛ 5) جیره 2 + آنزیم زایلاناز (iu/kg 420)؛ 6) جیره 2 + iu/kg 6000 ویتامین a مازاد + آنزیم زایلاناز (iu/kg 420). تعداد 240 قطعه جوجه گوشتی نر از سویه تجاری راس 308 در قالب یک طرح کاملاً تصادفی با شش تیمار، چهار تکرار و 10 قطعه جوجه در هر تکرار استفاده شد. جیره ها از 1 تا 42 روزگی تغذیه شدند. عملکرد رشد در طی دوره ثبت گردید. جهت اندازه گیری قابلیت هضم از cr2o3 به عنوان مارکر خارجی استفاده شد. در 21 و 42 روزگی از خوراک و فضولات نمونه برداری شد. نمونه گیری جهت اندازه گیری ویسکوزیته مواد هضمی در روز 21 انجام شد. به منظور بررسی ریخت شناسی روده کوچک پس از نمونه برداری از هر سه قسمت روده کوچک و تهیه لام از این بخش ها و عکس بردای توسط میکروسکوپ، ویژگی های پرزها اندازه گیری شد. حضور آنزیم در جیره موجب بهبود ضریب تبدیل غذایی در کل دوره شد (05/0p<). آنزیم و سطح بالای ویتامین a در 21 روزگی به صورت معنی داری موجب افزایش وزن و بهبود ضریب تبدیل غذایی شد (05/0p<). حضور زایلاناز در جیره سبب افزایش ارتفاع پرزها در مقایسه با جیره پایه ذرت در ژژنوم شد (05/0p<). آنزیم و سطح بالای ویتامین a، ارتفاع پرز ها و نسبت ارتفاع پرز به عمق کریپت را نسبت به تیمار شاهد افزایش داد (05/0p<). فقدان ویتامین a در جیره موجب افزایش عمق کریپت شد و نسبت ارتفاع پرز به عمق کریپت را کاهش داد (05/0p<). افزودن زایلاناز به جیره سبب افزایش قابلیت هضم چربی و پروتئین خام در سنین 21 و 42 روزگی گردید (05/0p<). قابلیت هضم چربی و پروتئین در جیره حاوی مازاد ویتامین a در مقایسه با جیره حاوی مقادیر رایج ویتامین a بهبود یافت (05/0p<). مازاد ویتامین a و همچنین افزودن زایلاناز به جیره سبب کاهش ویسکوزیته محتویات ژژنوم و ایلئوم گردید (05/0p<). در 42 روزگی آنزیم و ویتامین a بازدهی لاشه را در مقایسه با تیمار فاقد ویتامین a افزایش داد(05/0p<). به طور کلی بر اساس نتایج این تحقیق به نظر می رسد که جیره های بر پایه گندم، نیاز بیشتری به افزودن ویتامین a مکمل دارند. جهت تأیید این مطلب، به تحقیقات بیشتری در این زمینه نیاز است.