به منظور بررسی اثر باکتری¬های محرک رشد، سالیسیلیک اسید و پوترسین بر روی عملکرد اندام هوایی، اسانس و اجزای اسانس مرزه، آزمایشی در قالب بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار در مزرعه موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، مجتمع تحقیقاتی البرز اجرا شد. در این آزمایش از 8 سطح باکتری (بدون تلقیح، تلقیح با ازتوباکتر، آزوسپریلیوم، سودوموناس، ازتوباکتر-آزوسپریلیوم، ازتوباکتر- سودوموناس، آزوسپریلیوم- سودوموناس و ازتوباکتر+آزوسپیریلوم+ سودوموناس) بصورت تلقیح با ریشه در مرحله شروع ساقه دهی بکار برده شد. سالیسیلیک اسید در 4 سطح (0، 1، 2 و 3 میلی مولار بر لیتر) و پوترسین نیز در 5 سطح (0، 50، 100، 150، 200 میلی گرم بر لیتر) بصورت محلول پاشی در سه مرحله (مرحله شروع ساقه دهی، ابتدای مرحله غنچه دهی، شروع مرحله گلدهی) بکار برده شد. نتایج نشان داد که شاخص های رشد رویشی، عملکرد اسانس و اجزای آن به طور معنی داری تحت تاثیر تیمار¬های آزمایشی قرار گرفتند. بیشترین ارتفاع بوته (67/45 سانتی متر) و قطر کانوپی (53/40 سانتی متر) به ترتیب با محلول پاشی100 میلی گرم پوترسین و تلقیح توام هر سه باکتری حاصل شد. بیشترین تعداد ساقه جانبی، وزن خشک اندام هوایی، عملکرد اندام هوایی، وزن خشک سرشاخه گلدار، عملکرد سرشاخه گلدار، تعداد، وزن خشک، عملکرد و سطح برگ، وزن خشک و عملکرد گل آذین، کلروفیل کل و b مربوط محلول پاشی 3 میلی مولار سالیسیلیک اسید و کمترین میزان بدست آمده برای این صفات مربوط به تیمار شاهد می¬باشد. بیشترین تعداد گل¬آذین مربوط به محلول پاشی 200 میلی گرم پوترسین و کمترین میزان آن نیز مربوط به تیمار شاهد می¬باشد. بیشترین عملکرد اسانس (8/76) و درصد وزنی اسانس (درصد 230/2) به ترتیب در تلقیح با سودوموناس و تلقیح توام با هر سه باکتری و کمترین میزان برای این صفات در تیمار شاهد حاصل شد. بیشترین میزان گاما ترپینین (میلی گرم بر لیتر 53) و تیمول (میلی گرم بر لیتر 5/48) به ترتیب مربوط به تلقیح با باکتری ازتوباکتر-¬سودوموناس و باکتری ازتوباکتر می¬باشد. نتایج حاصل از این پژوهش بیانگر آن است که سالیسیلیک اسید بیشترین تاثیر را بر صفات رویشی و کمی داشت و شاخص¬های مربوط به اسانس و اجزای اسانس با بکار-گیری باکتری¬های محرک رشد و پوترسین تحت تاثیر قرار گرفته اند.

به منظور بررسی اثر کودهای زیستی و شیمیایی فسفردار بر عملکرد و اجزاء عملکرد گیاه دارویی بادرنجبویه (melissa officinalis l.) تحت تنش خشکی، آزمایشی به صورت اسپیلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار در سال زراعی 91-1390 در مزرعه پژوهشی موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع کشور اجرا گردید. عامل اصلی شامل تنش خشکی در سه سطح (40، 80 و 120 میلی متر تبخیر از سطح تشتک تبخیر کلاس a) و عامل فرعی به صورت فاکتوریل شامل 6 تیمار که سه سطح آن کود شیمیایی فسفره با مقادیر (0، 50 و 100 کیلوگرم سوپر فسفات تریپل در هکتار) و کود زیستی بارور-2 در دو سطح (تلقیح با بارور-2 و بدون تلقیح با بارور-2) بود. طبق نتایج حاصل از آزمایش مشخص گردیدکه، تنش خشکی اثر معنی داری بر تمامی صفات مورد مطالعه (ارتفاع بوته، طول میانگره، تعداد ساقه فرعی، طول برگ، عرض برگ، قطر تاج پوشش، محیط تاج پوشش، تعداد برگ، وزن خشک بوته، عملکرد سرشاخه گل دار، عملکرد برگ، عملکرد ساقه، تعداد پنجه، طول ریشه، درصد اسانس، عملکرد اسانس، میزان کلروفیل a، b و کل، کارتنوئیدها، پرولین، قندهای محلول و درصد فسفر اندام های رویشی) به استثناء قطر میانگره و طول گل آذین داشت. اعمال تنش خشکی باعث افزایش درصد اسانس شد و بیشترین میزان و عملکرد اسانس به ترتیب در تیمار 120 و 80 میلی متر تبخیر مشاهده شد. با بالا رفتن سطح تنش تا 120 میلی متر تبخیر بر میزان کارتنوئیدها، کلروفیل b، قندهای محلول و پرولین در بافت برگ نیز افزوده شد. در تیمار کاربرد کود فسفره، بیشترین تأثیر تیمار کودی مربوط به کود زیستی بود. نتایج نشان داد که ارتفاع گیاه، تعداد پنجه، درصد اسانس، عملکرد اسانس و میزان فسفر در برگ ها در حضور کود زیستی در تلفیق با میزان مناسبی از کود فسفره بیشترین مقادیر را دارا بودند به طوری که تیمار تلقیح با کود زیستی و میزان 50 کیلوگرم کود فسفره در مورد صفات مذکور بالاترین میزان و کمترین میزان این صفات متعلق به تیمار عدم تلقیح با کود زیستی و کنترل کود فسفره بوده است. با وجودی که جایگزینی کامل کود شیمیایی فسفره با کود زیستی موجب کاهش عملکرد گیاه دارویی بادرنجبویه شد، اما کاربرد تلفیقی کودهای زیستی و شیمیایی ضمن تولید بیشترین عملکرد، مصرف کودهای شیمیایی را کاهش داد. بر اساس نتایج این آزمایش می توان بیان کرد که در سطوح بالای تنش خشکی استفاده از کود زیستی از کارایی بیشتری در عملکرد گیاه بادرنجبویه برخوردار است. بنابراین می توان نتیجه گرفت که کودهای زیستی می توانند به عنوان جایگزین مناسبی برای بخشی از کودهای شیمیایی در سیستم های کشاورزی پایدار مورد استفاده قرار گیرند.

اسانس های گیاهی در طیف وسیعی از محصولات دارو ی، غذایی، آرایشی و بهداشتی مورد استفاده قرار می گیرند. نپتا راسموسا ( nepta rasemoca ) از خانواده نعناعیان است. در طب سنتی به ا ثر ضد عفونت و محرک ، معرق و تحریک کننده و همچنین برای بیماری تنفسی و اگزما ا شاره شده است . یافته های تحقیقاتی نشان داده که ترکیبات اصلی اسانس نپتا راسموسا نپتالاکتون با (28/38 %) و1و8- سینول با(47/06%) بوده و این ترکیب درصنایع دارو ی، غذایی، آرایشی وبهداشتی کاربرد دارند . از آنجا که روش خشک کردن و همچنین روش اسانس گیری می تواند برمیزان اسانس تولیدی وکیفیت آن موثر باشد ، دراین تحقیق به منظور بررسی روش های خشک کردن اندام های هوایی گیاه در زمان گلدهی کامل از مزرعه تحقیقات کشاورزی البرز، جمع آوری گردیده و پس از خشک شدن به روشهای مختلف (آون c°30 وآون c°40 وآون c°50 و سایه ) هر یک ازتیمارها در سه تکرار به روش تقطیر با آب اسانس گیری شدند. اسانس های حاصل با استفاده از دستگاه های گاز کروماتوگرافی (gc) و گاز کروماتوگرافی متصل به طیف سنج جرمی (gc/ms) تجزیه و شناسایی شدند . بعد از تحلیل آماری نتایج نشان داد که بیشترین اسانس براساس وزن خشک مقدار نپتا لاکتون، در روش های خشک کردن با آون c°30 و c°40 و سایه از نظر آماری اختلاف نداشته ولی آون °c50 بازده اسانس بالاتری تولید نمود . برای بررسی اثر روش های اسانس گیری ، اندام های هوایی گیاه در زمان گلدهی کامل جمع آوری گردید ه و پس از خشک شدن در سایه به سه روش تقطیر با آب، تقطیر با آب و بخار آب و تقطیر با بخار مستقیم اسانس گیری شدند و نتایج آماری نشان داد که بازده اسانس بر حسب وزن خشک در روش اسانس گیری تقطیر با آب (43/%)، بالاتر از دو روش دیگر بود .

چکیده گیاه پونه سای البرزی یکی از گیاهان تیره نعناع است که دارای خواص درمانی قابل ذکر می باشد.در این تحقیق تنش شوری و خشکی بر جوانه زنی گیاه دارویی پونه سای خوشه ای، nepeta racemosa l. موردبررسی قرار گرفت.این تحقیق در موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور در سال 1392در شرایط آزمایشگاهی و با استفاده از سه آزمایش جداگانه اجرا گردید.آزمایش اول در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی با سه تکرار اجرا گردید. تیمارها شامل پتانسیل های اسمزی 0، 1-، 2-، 4-، 6-، 8- و 10- مگاپاسگال که با استفاده از پلی اتیلن گلایکول6000 تهیه گردیدند. آزمایش دوم در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی با سه تکرار اجرا گردید. تیمارها شامل غلظت های مختلف شوری ایجاد شده با کلرید کلسیم (0، 50، 100، 150، 200، 250، 300، 350 میلی مولار) بودند. آزمایش سوم با استفاده ازآزمایش فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملا تصادفی با سه تکرار اجرا گردید. عامل اول شامل سه نوع خاک (خاک شور قم، خاک شور رود شور نجم آباد اشتهارد و خاک زراعی) بود. عامل دوم شامل پنج سطح تنش خشکی (100%، 80%، 60%، 40% و 20% ظرفیت زراعی) بود. نتایج نشان داد که تنش خشکی بر درصد جوانه زنی، طول گیاهچه، طول ساقه چه، نسبت طول ریشه چه به ساقه چه، وزن تر و وزن خشک ریشه چه، وزن تر ساقه چه، وزن تر و خشک گیاهچه در سطح یک درصد اثر معنی دار داشت. اثر تنش شوری بر درصد جوانه زنی، طول گیاهچه، طول ریشه چه، طول ساقه چه، وزن تر و خشک ریشه چه، وزن تر و خشک ساقه چه، وزن تر و خشک گیاهچه در سطح یک درصد معنی دار بود و بر نسبت ریشه چه به ساقه چه اثر معنی دار نداشت. اثر نوع خاک بر درصد جوانه زنی در سطح یک درصد معنی دار بود. اثر تنش خشکی اعمال شده در خاک بر درصد جوانه زنی، طول گیاه چه، طول ریشه چه، طول ساقه چه، وزن تر و خشک ریشه چه، وزن تر و خشک ساقه چه، وزن تر و خشک گیاهچه، شاخص طولی بنیه و شاخص وزنی بنیه در سطح یک درصد معنی دار بود. اثر متقابل نوع خاک و تنش خشکی بر سرعت جوانه زنی روزانه در سطح یک درصد معنی دار بود. نتایج تحقیق نشان داد که پونه سای یک گیاه متحمل به شوری و خشکی بوده است.