چکیده : رساله حاضر می کوشد تا ابعاد بین المللی نهضت جنگل (1915 – 921 میلادی) در مناطق شمالی ایران (گیلان) را مورد بررسی قرار داد . نهضت جنگل یکی از مهمترین جنبش های تأثیرگذار و مردمی ایران است که بدلیل محتوای اعتقادی ، (ارزشهای اسلامی و دینی) ، بیگانه ستیزی (مقابل با روس و انگلیس) ، موقعیت تاریخی (بعد از انقلاب مشروطه) ، برهه حساس بین المللی (جنگ جهانی اول) ، خصوصیات ویژه و نوع مبارزات (مبارزات چریکی) و ... دارای ویژگیهای منحصر بفردی می باشد. اگرچه ساختار نظام بین الملل ، ضعف حکومت مرکزی و تاریخ جغرافیای سیاسی گیلان در شکل گیری این نهضت موثر بوده است ، اما سیاستهای استعماری روس و انگلیس در ایران عامل اصلی نهضت جنگل و در واقع واکنش طبیعی مردم مسلمان در خطه شمال ایران بوده است و در ادامه رخدادها ، اقدامات و حتی فروپاشی آن در اثر مداخلات کشورهای خارجی و تحولات بین المللی رقم خورده است. در این نگارش اندیشه جهانی اتحاد اسلام ، استعمارستیزی نهضت ، تأثیر اقدامات نهضت جنگل بر سایر کشورها ، همچنین تحولات فراملی و سیاستهای کشورهای استعمارگر در شکل گیری و رونق نهضت بررسی می شود و نقش تحولات بین المللی و قدرتهای خارجی در فروپاشی و فراز و فرودهای نهضت بررسی می شود ، حضور افسران خارجی در نهضت که به همراهی میرزاکوچک خان پرداختند بررسی می شود و معاهدات ، منازعات و ارتباطات نهضت با سایر کشورها ، واکاوی می گردد. به نظر نویسنده نهضت جنگل در درجه اول قیام مسلحانه و چریکی بود که در واکنش به سیاستهای استعماری و مداخله جویانه قدرتهای جهانی آن دوره یعنی روسیه تزاری و انگلستان در آستانه جنگ جهانی اول رخ داد و برای مقابله با این کشورها و اخراجشان از ایران با تفکر اتحاد اسلامی وارد منازعات و مراودات بین المللی شد. با این حال که این نهضت علی رغم اینکه معلول سیاستهای استعماری سایر کشورها در قرن نوزدهم اوایل قرن بیستم در ایران بود ، توانست با اقدامات خود بر سیاستهای سایر کشورها حتی رخ دادهای بین المللی قدرت های جهانی و دولت مرکزی ایران فرو پاشید.