در بخش اول فصل تجربی، استخراج مهار کننده های بتا از نمونه آب توسط فیبر توخالی (hf-lpme) قبل از تزریق به سیستم hplc مورد بررسی قرار گرفته است. جهت بهبود راندمان استخراج، سورفکتانت غیریونی به نمونه اضافه شد. نتایج آماری زیر بدست آمدند. فاکتور تغلیظ برای آتنولول، متوپرولول و پروپرانولول به ترتیب 8/21، 6/232 و 245 می باشد. منحنی کالیبراسیون برای این ترکیبات با رسم مساحت سطوح زیر پیک محلول های استاندارد پس از استخراج بر حسب غلظت استانداردها رسم شدند و گستره خطی روش برای آنالیتهای مذکور به ترتیب 5000-37 ، 1000-3/1 و 500-3/0 میکروگرم بر لیتر با ضریب همبستگی 9997/0 ، 9996/0 و 9997/0 می باشد. حد تشخیص روش (lod)، به طور عملی در نسبت (3= s/n) با هفت بار تکرار آزمایش بدست آمد. حد تشخیص برای آنالیتهای مذکور به ترتیب 12، 4/0 و 08/0 میکروگرم بر لیتر بود. تکرار پذیری یا دقت روش، به صورت انحراف استاندارد نسبی (rsd%) و با پنج بار تکرار آزمایش به ترتیب 8/5، 9/4 و 2/5 محاسبه گردید. بازیابی نسبی مهارکننده های بتا با این روش در نمونه های حقیقی آب بین 3/95 تا 1/98 درصد (برای آب لوله کشی)، 5/90 تا 1/94 درصد (برای پس آب بیمارستانی) و بین 6/90 تا 5/93 درصد (برای پس آب صنعتی) بود. در بخش دوم فصل تجربی، استخراج مهار کننده های بتا از نمونه آب توسط روش میکرواستخراج سه فازی قطره آویزان (dsd-lpme) مورد بررسی قرار گرفته است. فاکتور تغلیظ برای آتنولول، متوپرولول و پروپرانولول به ترتیب 8/34، 6/138 و 6/171 می باشد. گستره خطی روش برای آنالیتهای مذکور به ترتیب 5000-30 ، 1000-16 و 500-4/0 میکروگرم بر لیتر با ضریب همبستگی 9998/0 ، 9996/0 و 9997/0 می باشد. حد تشخیص (lod) برای آنالیتهای مذکور به ترتیب 10، 0/5 و 1/0 میکروگرم بر لیتر بود. تکرار پذیری روش، به صورت انحراف استاندارد نسبی (rsd%) و با پنج بار تکرار آزمایش به ترتیب 2/6، 6/5 و 8/5 محاسبه گردید. بازیابی نسبی مهارکننده های بتا با این روش در نمونه های حقیقی آب بین 5/94 تا 2/97 درصد (برای آب لوله کشی)، 1/90 تا 8/96 درصد (برای پس آب بیمارستانی) و بین 2/90 تا 7/92 درصد (برای پس آب صنعتی) بود. در بخش سوم فصل تجربی، از روش میکرواستخراج فاز مایع-جامد فیبر توخالی (hf-slpme) برای استخراج این سه مهارکننده بتا در نمونه های زیست محیطی استفاده شد. مهارکننده های بتا استخراج شده سپس توسط کروماتوگرافی مایعی با کارآیی بالا (hplc) با آشکارسازی فلوئورسانس جداسازی، شناسایی و اندازه گیری شدند. در این روش یک فیبر توخالی پلی پروپیلنی پر شده با حلال آلی تقویت شده با نانولوله های کربنی چند دیواره (mwcnts) که بعنوان یک تله برای پیش تغلیظ مهارکننده های بتا از نمونه های آبی عمل می کند استفاده می شود. هر دو انتهای فیبر توخالی توسط دو سوزن ته گرد کوتاه شده مسدود می شوند. این وسیله داخل محلول نمونه آبی قرار داده می شود و شبیه یک میله همزن مغناطیسی عمل می کند. پارامترهای موثر بهینه شدند. نتایج نشان می دهند که فاکتور پیش تغلیظ از 2/25 تا 822 تغییر می کند. تحت شرایط بهینه استخراج، منحنی کالیبراسیون از دامنه خطی مطلوب برخوردار بوده و حد تشخیص آتنولول، متوپرولول و پروپرانولول به ترتیب 0/15، 0/10 و 0/1 میکروگرم بر لیتر بوده است. بازیابی نسبی مهارکننده های بتا در نمونه های حقیقی آب بین 7/89 تا 1/93 درصد (برای آب لوله کشی)، 9/88 تا 7/90 درصد (برای پس آب بیمارستانی) و بین 2/91 تا 8/93 درصد (برای پس آب صنعتی) بود و rsd بین 9/7 تا 4/8 درصد بود. در بخش چهارم فصل تجربی، اندازه گیری همزمان مخلوط دوجزئی متوپرولول و پروپرانولول بدون آماده سازی نمونه و با استفاده از روش طیف سنجی uv/vis و به کمک کالیبراسیون چند متغیره انجام شد. منحنی کالیبراسون برای متوپرولول در بازه mg l-1 70-1 و برای پروپرانولول در بازه mg l-1 30-5/0 خطی بود. در این تحقیق روش کالیبراسیون چند متغیره و با استفاده از آنالیز حداقل مربعات جزئی (pls) داده های طیفی uv مورد استفاده قرار گرفت. جهت تایید روش مورد استفاده، از روش hplc با ستون فاز معکوس و به کمک فاز متحرک شامل مخلوط محلول nah2po4 ، 01/0 مولار (که ph آن توسط اسید فسفریک 1 مولار روی 0/3 تنظیم شده است)، متانول و استونیتریل با درصد حجمی 45:45:10 کمک گرفته شد. روش پیشنهادی بصورت موفقیت آمیزی برای اندازه گیری این دو ترکیب قابل استفاده است. در بخش پنجم فصل تجربی، روش میکرواستخراج فاز مایع-جامد فیبر تو خالی (hf-slpme) برای استخراج دو مهارکننده بتا (متوپرولول و پروپرانولول) در نمونه های زیست محیطی توسط روش طراحی آزمایش (doe) بهینه سازی شد. در این بخش پنج پارامتر اصلی موثر در این فرآیند میکرواستخراج یعنی حجم فاز دهنده، زمان استخراج، درصد نمک، سرعت همزدن و حجم حلال واجذب به روش طرح مختلط مرکزی (ccd) و با پنج سطح مختلف بهینه سازی شدند. بعلاوه معادله مربوط به ارتباط فاکتور پیش تغلیظ و پارامترهای اصلی بدست آمد.