نام پژوهشگر: رقیه باقری طاقانکی
رقیه باقری طاقانکی حیدرعلی رستمی
سوال اصلی در این پایاننامه این است: «دیدگاه نهجالبلاغه در رابطه با هواپرستی چیست؟» پاسخ این پرسش در قالب چهار فصل داده شد: 1- زمینههای هواپرستی: از مهمترین آنها، سه واقعیت انکارناپذیر دنیاطلبی، قانونشکنی و جوانی است. در بین این سه واقعیت، مسئله دنیاطلبی مهمتر بوده و آن دو واقعیت دیگر را تحتالشعاع خود قرار میدهد. دامنه وسیعی دارد و منحصر به گرایش و توجه بیش از اندازه به مادیات از جمله خوردنیها، آشامیدنیها و سُکناها نیست، بلکه گاهی در قالب قدرتطلبی، سخنپراکنی، حقپوشی، دروغپردازی، حب فرزند و ... ظاهر میشود. در مسئله قانونشکنی، به قانون اسلام که عبارت از قرآن و اهلبیت? است، اشاره گردید؛ که برای اولین بار در «سقیفه» شکسته شد و پایه مهجوریت قرآن و عترت? بنا گردید. جوانی به منزله شمشیر دو لبه است. جوانی سعادتمند است که همواره بر نفس خود غالب بوده و مالک هوی و تمایلاتش باشد، در غیر این صورت، حرص شدید او به لذایذ و خواستههای نفسانی، وی را از پیمودن مدارج عالی انسانی باز میدارد. 2- آثار هواپرستی: از مهمترین آثار هواپرستی، واقع شدن در فتنهها، تفسیر نادرست احکام، پرشدن فضای جامعه از شبهات، ضعف همت، از دست رفتن عقل، خیانت و ایستادگی در مقابل امام معصوم? میباشد. پیروان هوای نفس، گرفتار سوء تشخیص، عدم درک واقعیت و تاریکی مسیر و هدف شده، در ظلمات اوهام سرگردانند و در نهایت از مشاهده چهره واقعی حقِ آشکار، محروم میمانند. عواملی که هواپرستی در قالب آنها فرد و جامعه را به سقوط میکشاند، عبارتند از: دنیازدگی، غفلت، دگرگونی عقیده، سستی ایمان، تصمیمات غیرخردمندانه، تکبر، نافرمانی از خدا و ابتلاء به انواع فسادها. 3- هویستیزی: در قرآن، روایات و کلمات نورانی امیرالمومنین?، بحث ستیز با هوای نفس، بسیار مطرح شده است. بهشت در گرو مبارزه با هوای نفس و جهنم جایگاه پیروان آن است. همنشینی با هواپرستان باعث فراموشی ایمان و نزدیکی به شیطان میگردد. هنگامی که انسان بر سر دوراهیها قرار میگیرد، راهکار حضرت علی? این است که خوب بیاندیشد و هر راهی که به خواسته نفس نزدیکتر است، ترک گردد. 4- راه رهایی از هواپرستی: حکومت اراده بر میل است که برای دستیابی به آن، راهکارهایی ارائه گردید. کلید واژه: هواپرستی، دنیاطلبی، قانونشکنی، جوانی، شناخت حق، سقوط، هوسستیزی، رازرهایی.