نام پژوهشگر: فاروق رییسی
فاروق رییسی منصور کیانی مقدم
بنادر بعنوان اصلی ترین نقاط مواصلاتی یک کشور از اهمیت اساسی برخوردار می باشند. بیشترین حجم تجارت یک کشور از طریق بنادر جابه جا می شود. اما به هرحال مشکلات گوناگونی بر سر راه عملیات روان هر بندر وجود دارند که سبب می شود بهره وری و کارآیی آن بندر پایین بیاید و در نتیجه تاثیر بسزایی روی سود آوری بنادر خواهد داشت. از آن جمله می توان به ازدحام در مبادی ورودی و خروجی بنادر نام برد که سبب خواهد شد تا ترخیص کالا از بنادر به کندی صورت پذیرد و ظرفیت انبارهای بندر جهت پذیرش کالا کاهش یافته و در نتیجه منجر می شود تا تناژ بار جابه جا شده توسط هر بندر کاهش یابد. در این تحقیق جهت کاهش ترافیک کامیون ها در مبادی ورودی بندر امام خمینی از تئوری صف استفاده شد. زیرا تئوری صف یکی از روش های بسیار موثر جهت کاهش صف و ترافیک می باشد و در بنادر از کاربرد بالایی برخوردار می باشد. بندر امام خمینی بعنوان مورد کاوی این تحقیق مورد استفاده قرار گرفت و داده های لازم جهت بررسی کارآیی مدل صف مورد استفاده از این بندر و به صورت دستی جمع آوری گردید. اما در عمل بنادر هیچ گونه داده ای راجع به زمان ورود کامیون ها و زمان سرویس دهی آنها جمع آوری نمی کنند. بنابراین داده های لازم باید توسط خود محقق و با استفاده از تحقیقات میدانی و مصاحبه با مسوولان و اپراتورهای مربوطه بدست آیند. تحقیقات میدانی گوناگونی از ابتدای آبان ماه 1390 تا انتهای بهمن ماه همین سال صورت پذیرفت که در این تحقیق مورد استفاده قرار گرفتند. با تحلیل آماری داده های بدست آمده و همچنین انجام آزمون های نیکویی برازش کای مربع و کا-اس مدل m/m/m بعنوان مناسب ترین مدل جهت تحلیل سیستم صف کامیون ها در بندر امام خمینی برگزیده شد. پارامترهای ارزیابی سیستم صف این بندر محاسبه گردید و در ادامه جهت کاهش این پارامترها دو راهکار پیشنهاد شد: راهکار اول، افزایش تعداد سرورها از 2عدد به 3، 4، 5 و 6 عدد بود که با انجام محاسبات مشخص گردید که با افزایش سرورها به 3 عدد کاهش چشمگیری در پارامترهای صف این بندر صورت خواهد پذیرفت و ا فزایش تعداد سرورها بیش از این مقدار تغییرات چندانی بوجود نخواهد آورد. اما راهکاردوم، افزایش نرخ ارائه سرویس بود و نرخ های گوناگونی مورد استفاده قرار گرفت که با انجام محاسبات معلوم شد که نرخ 5/1 کامیون در دقیقه بهترین نرخ ارائه سرویس در این بندر خواهد بود که تغییرات اساسی را در پارامترهای ارزیابی سیستم صف این بندر به وجود خواهد آورد.