هدف اصلی این پژوهش بررسی مقایسه ای سه گروه از دانش آموزان نابینا، کم بینا، و بینای دوره ابتدایی شهرستان مشهد در ابعاد مختلف حافظه کاری کلامی بود. نتایج تحقیقات انجام شده در خارج در زمینه تاثیر نابینایی بر حافظه کاری و توانایی های شناختی تا حدی متناقض بود و چون تحقیقات کمتری در ایران در مورد ارتباط نابینایی با توانایی های شناختی صورت گرفته بود و از طرف دیگر در مورد افراد کم بینا تحقیق معدودی صورت گرفته بود، این پژوهش بر اساس نظریه های جبران مغزی به دنبال بررسی تاثیر نابینایی و کم بینایی بر روی توانایی های دانش آموزان در ابعاد مختلف حافظه کاری کلامی بود. این پژوهش از نوع پژوهشهای زمینه یابی بود. بدین منظور 150 دانش آموز از منطقه تبادکان شهر مشهد از 4 مدرسه(2 مدرسه استثنایی دخترانه و پسرانه، و 2 مدرسه دولتی دخترانه و پسرانه) انتخاب شدند. بنابراین محقق در انتخاب نمونه از یک منطقه سعی کرد در حد امکان متغییرهای مربوط به وضعیت اجتماعی- اقتصادی را کنترل کند. بعد از انتخاب نمونه محقق خرده مقیاس های مختلف حافظه کاری را که از نظر ویژگیهای روانسنجی معتبر بودند بر روی دانش آموزان به صورت حضوری و شبه مصاحبه ای اجرا کرد. روش آماری: به منظور بررسی سوال های پژوهش از روش تحلیل واریانس چند راهه استفاده شد. یافته ها: نتایج پژوهش نشان داد که نابینایان نسبت به دو گروه دیگر در ابعاد مختلف حافظه کاری دارای میانگین نمرات بالاتری بودند که تنها در بعد فراخنای ارقام به طور مستقیم و فراخنای ارقام به طور معکوس این تفاوت از نظر آماری معنی دار بود. همچنین نتایج این پژوهش نشان داد که کودکان کم بینا در بعد فراخنای ارقام به طور مستقیم نسبت به دانش آموزان بینا از توانایی های بالاتری برخوردار هستند. بحث و نتیجه گیری: در کل نتایج این تحقیق منطبق بر نظریات جبران حسی توانایی های شناختی کودکان نابینا می باشد. برای افزایش این توانایی در دانش آموزان عادی از راهکارهایی که دانش آموزان نابینا استفاده می کنند، بهره گرفته شود.