پژوهش حاضر وضعیت مطالعه ی آزاد و عوامل موثر بر آن را در بین دانش آموزان دبیرستان های استان خوزستان بررسی می کند. روش پژوهش، پیمایشی و داده های پژوهش از طریق پرسشنامه گردآوری شده است. جامعه ی مورد بررسی دانش آموزان دبیرستان های استان خوزستان می باشند. در این پژوهش، از دو سطح آمار توصیفی (شامل جدول های توزیع فراوانی، درصدها و میانگین) و آمار استنباطی (شامل آزمون تی و مجذور خی) و همچنین تحلیل عوامل برای مشخص کردن عوامل موثر بر میزان مطالعه ی آزاد دانش آموزان مورد مطالعه استفاده شده است. یافته ها نشان می دهد که میانگین مطالعه ی آزاد دانش آموزان دو ساعت و بیست و چهار دقیقه در هفته می باشد. تفاوت معناداری بین میزان مطالعه ی آزاد دانش آموزان دختر و پسر وجود ندارد. دانش آموزان قالب چاپی را بر الکترونیکی ترجیح می دهند. مطالعه ی کتاب با 14/47 درصد به عنوان اولویت اول مطالعاتی دانش آموزان تعیین شد. بیشترین انتخاب دانش آموزان در مورد عضویت در کتابخانه ها، مربوط به کتابخانه های عمومی(6/30 درصد) می باشد. بهترین راه دسترسی به منابع مورد مطالعه ی آنان، خریداری و بعد از آن از طریق دوستان اظهار شده است. بین فناوری های مختلف، تلفن همراه بیشترین استفاده را در جهت مطالعه ی دیجیتالی دانش آموزان دارد. دین، بیشترین و کلیات کمترین درصد فراوانی موضوعات مورد علاقه ی دانش آموزان را تشکیل دادند. در موضوعات فلسفه و روانشناسی، دین، ادبیات، علوم عملی، هنر و تاریخ و جغرافیا تفاوت معناداری بین انتخاب موضوع مورد علاقه توسط دختران و پسران مشاهده شد. در زمینه عوامل موثر بر میزان مطالعه از دیدگاه این دانش آموزان تحلیل عوامل منجر به کشف پنج عامل در مولفه های بازدارنده و سه عامل در مولفه های ترغیب کننده شد. بیشترین بار عاملی در مورد مولفه بازدارنده متعلق به حجم زیاد تکالیف مدرسه و در مولفه ترغیب کننده تشویق والدین به مطالعه آزاد می باشد. نتایج حاصل از پژوهش تصویری از وضعیت مطالعاتی این دانش آموزان، گرایش های موضوعی و عوامل موثر بر میزان مطالعه آنان در اختیار مسئولین امر در آموزش و پرورش، کتابخانه ها و غیره ارائه داد. در پایان، پیشنهادهایی برای بهبود وضعیّت مطالعه ی آزاد این دانش آموزان ارایه شده است.