نام پژوهشگر: فرحناز عزیزی

ارزیابی آسیب پذیری کیفی سفره آب های زیرزمینی با استفاده از مدل drastic و تکنیک های gis (مطالعه موردی: آبخوان دشت امامزاده جعفر گچساران)
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه فردوسی مشهد - دانشکده علوم 1391
  فرحناز عزیزی   حسین محمدزاده

یکی از راه های مناسب برای جلوگیری از آلودگی آب های زیرزمینی، شناسایی مناطق آسیب پذیر آبخوان به آلودگی و مدیریت بهینه بهره برداری از منابع آب و کاربری اراضی می باشد. این امر مستلزم شناخت صحیح آبخوان و پارامترهای هیدروژئولوژیکی آن است. از این رو، در این پژوهش ابتدا پارامترهای هیدروژئولوژیکی آبخوان دشت امامزاده جعفر گچساران، واقع در استان کهگیلویه و بویراحمد، با استفاده از داده های مقاومت ویژه حاصل از 86 سونداژ قائم ژئوالکتریکی(ves) و تشابه خصوصیات جریان آب زیرزمینی (قانون دارسی) و جریان الکتریکی (قانون اهم) در محیط متخلخل، تخمین زده شده است. مقدار متوسط تخلخل و آبدهی ویژه آبخوان به ترتیب حدود 26 درصد و 04/0، ضخامت های متوسط آبرفت و آبخوان به ترتیب حدود 132 و 79 متر، حجم کل آبخوان، حجم تقریبی آب موجود در آبخوان و حجم آب قابل استحصال از آبخوان دشت امامزاده جعفر به ترتیب 7/5، 5/1 و 067/0 میلیارد مترمکعب برآورد گردیده است. نقشه پهنه بندی کیفی آب از نظر شرب، تهیه شده بر اساس شاخص gwqi، و مقایسه آن با نتایج روش شولر، نشان می دهد که حدود 6/1، 4/83 ، 1/12 ، 6/2 و 3/0 درصد از آب های زیرزمینی دشت امامزاده جعفر بترتیب دارای کیفیتی عالی، خوب، بد، خیلی بد و نامناسب می باشد. بطور کلی کیفیت آب زیرزمینی در اکثر نقاط دشت دارای کیفیتی خوب و فقط بخش های شمال غربی آن به دلیل عبور آب از لایه های تبخیری سازند گچساران دارای کیفیت بد تا خیلی بد می باشد. براساس نتایج حاصل از مدل drastic، 2/4، 2/56 و 0/37 درصد از آبخوان امامزاده جعفر به ترتیب دارای آسیب پذیری بالا، متوسط و کم بوده و آسیب پذیری 6/2 درصد از منطقه قابل اغماض می باشد. منطقه ی با آسیب پذیری بالا نیز در بالادست جریان آب های زیرزمینی (در قسمت شمال غربی منطقه) قرار داشته و در صورت ورود آلودگی به این بخش از آبخوان، احتمال پخش آن در کل آبخوان وجود دارد. نتایج حاصل از تحلیل حساسیت مدل، با روش های حذف پارامتر و تک پارامتری، نشان می دهد که محیط غیراشباع آبخوان بیشترین تاثیر را بر شاخص آسیب پذیری، دارا می باشد.