موقعیت کل درختان و درختچه های یک قطعه جنگل به مساحت 53 هکتار واقع در شهرستان اردل ثبت گردید. با داشتن مقدار واقعی تعداد درختان در هکتار و درصد تاج پوشش و همچنین میزان برآوردی آن ها، اریبی در هر تکرار به دست آمد. اختلاف مقدار اریبی با مقدار واقعی (برای آزمون اریبی) با آزمون t تک نمونه ای بررسی گردید. در روش خط نمونه قطر تاج و مکان کلیه درختان و درختچه ها ثبت گردید. سپس خط نمونه های با طول 50، 100، 150، 200، 250، 300، 350 و 400 متر به تعداد 100 بار، هر بار 100 نمونه برداشت شد. وجود اختلاف بین مقادیر برآورد شده با طول های مختلف با تحلیل واریانس بررسی شد. نتایج بدست آمده از ارزیابی برآورد تعداد در هکتار در روش های فاصله ای نشان می-دهد که، اختلاف میانگین ها فقط در روش نزدیکترین همسایه با برآورد کننده cotam and curtis1 (1956) معنی دار نمی باشد و در سایر روش ها اختلاف معنی دار است. در محاسبه درصد تاج پوشش نیز، اختلاف میانگین ها فقط در دو روش دومین نزدیکترین همسایه و روش ترکیبی معنی دار نیست و در سایر روش ها معنی دار می باشد. اگر هدف، استفاده از روش های فاصله ای باشد. ایده آل آن است که برای برآورد تعداد در هکتار از روش cotam and curtis1 (1956) و برای برآورد درصد تاج پوشش از روش های نمونه برداری ترکیبی و دومین نزدیکترین همسایه استفاده شود. در مورد روش خط نمونه نیز، نتایج نشان داد که میانگین به دست آمده با خط نمونه در هر طولی از نظر آماری یکسان است. اما کاهش انحراف معیار پس از طول 200 متر چشم گیر نبود. تحلیل اریبی حاصل از مقایسه برآورد خط نمونه با پارامترهای حاصل از نمونه برداری صد در صد نشان داد که روش خط نمونه اریب و بیش برآورد است (اریب نسبی بین 6 تا 9 درصد برای تاج پوشش و 4 تا 6 درصد برای تراکم پایه ها بود). اگرچه نتایج این تحقیق بیش برآوردی را تایید نمود، اما مقدار کم و قابل اغماض بیش برآوردی در مقابل سرعت و کارایی این روش در اجرا، قابل چشم پوشی است.

یکی از روش های حفظ و احیای منابع جنگلی، دستیابی و معرفی توان جنگل ها در زمینه های تولیدی، بخصوص محصولات فرعی است. اهمیت و ارزشی که محصولات غیرچوبی در تهیه غذا، دارو، مواد بهداشتی و صنعتی دارند موجب شده است که سالانه مقادیر زیادی از محصولات غیرچوبی از جنگل ها تهیه شده و به بازارهای محلی، ملی و بین المللی وارد شود و از این طریق درآمد قابل توجهی عاید ساکنان منطقه گردد. از این رو شناسایی و اندازه گیری کمی محصولات غیر چوبی جزء اولویت های تحقیقاتی می باشد. در میان گونه های درختی و درختچه ای زاگرس، زالزالک به دلیل خصوصیات ویژه به خصوص در زمینه تولید میوه از اهمیت بالایی برخوردار است. آگاهی از میزان تولید میوه زالزالک و توان جنگل های منطقه در گام نخست اطلاعات مورد نیاز را در جهت برنامه ریزی دقیق و اصولی در اختیار متولیان امر قرار می دهد. هدف از این تحقیق جمع آوری اطلاعات آماری لازم به منظور برآورد میزان تولید میوه crataegus aronia (l.) bosc. 1825 در ذخیره گاه جنگلی چهارطاق منطقه اردل واقع در استان چهارمحال و بختیاری و در نهایت ارزش اقتصادی آن است. در این مطالعه برای برآورد میزان تولید سالانه، از روش نمونه برداری انتخابی استفاده شد. برای این منظور 30 قطعه نمونه 15 آری دایره ای شکل به صورت انتخابی اجرا و پارامترهای سرپای درخت (ارتفاع، قطر بزرگ و کوچک تاج و قطر برابر سینه) به منظور ارزیابی میزان همبستگی و برقراری رابطه با میزان تولید میوه اندازه گیری گردید. در هریک از قطعات نمونه ابتدا مرکز پلات مشخص و سپس جهت و شیب هر پلات نیز با استفاده از قطب نما و شیب سنج سونتو تعیین شد، سپس محل دقیق استقرار پایه موجود در مرکز پلات و تک تک پایه های گونه مدنظر در پلات (مختصات x و y) و همچنین ارتفاع از سطح دریا در مرکز و در محل تک تک پایه های گونه مدنظر با استفاده از gps ثبت و اطلاعات بدست آمده به صورت یک لایه نقطه ای در محیط gis وارد گردید. برای مقایسه بین تولید میوه در جهت های مختلف جغرافیایی از تجزیه واریانس یک طرفه درقالب طرح بلوک های کاملا تصادفی استفاده شد. از آنجا که نتایج آزمون لون (leven) بیانگر عدم همگنی واریانس ها بود، از آزمون گیمز هاول (games-howell) برای مقایسات چندگانه میانگین ها استفاده شد. طبق نتایج بدست آمده مشخص شد که بین متغیرهای (ارتفاع، قطر برابر سینه، سطح تاج پوشش و وزن میوه) در سطح اطمینان 95 درصد در جهت های مختلف جغرافیای اختلاف آماری معنی داری وجود ندارد. پس از بررسی همبستگی بین متغیرهای مورد مطالعه مشخص شد که وزن میوه با سطح تاج پوشش، قطر برابر سینه و ارتفاع درخت در سطح 99 درصد دارای همبستگی معنی داری می باشد. سپس ارتباط تولید میوه با جهت های جغرافیایی مختلف و در مرحله بعد، مدل مناسب برای برآورد میزان میوه تولیدی برازش شد. در این بررسی میانگین کل وزن میوه تولیدی در هکتار 84/13 کیلوگرم و کل میوه تولید شده در 50 هکتار از منطقه مورد مطالعه 78/691 کیلوگرم می باشد. بر این اساس مقدار میوه تولید شده در کل سطح ذخیره گاه (400 هکتار) 24/5534 کیلوگرم پیش بینی می شود. طی این بررسی ارزش اقتصادی هر کیلو زالزالک تازه چیده شده برابر با 35500 ریال و زالزلک فرآوری شده 47500 ریال برآورد شد. در نهایت چنین می توان گفت که 78/691 کیلوگرم میوه تازه چیده شده در 50 هکتار از منطقه مورد مطالعه دارای ارزش اقتصادی برابر با 24558190 ریال می باشد.

معرفی توان جنگل ها در زمینه های تولیدی، به خصوص محصولات فرعی می تواند یکی از روش های حفظ و احیائ منابع جنگلی به ویژه جنگل های در حال تخریب زاگرس باشد. در این جنگل ها برخی از گونه ها نظیر بنه، بادام و محلب دارای توان بسیار مناسبی هستند که می توانند به شیوه های صنعتی بهره برداری و فرآوری گردند یکی از گونه های این جنگل ها بادام وحشی وامچک است که از نظر تولید روغن و تنقلات مورد توجه صنایع و مردم محلی قرار گرفته است. این بررسی که در جنگل های منطقه کره بس واقع در استان چهارمحال و بختیاری صورت پذیرفت، ضمن بررسی کامل رویشگاه از نظر پراکنش گونه مورد مطالعه(a. arabica)، با توجه به نداشتن قطر تنه مشخص در این گونه بادام، مبنای تقسیم بندی درختچه ها از نظر سن، قطر تاج بود، بدین منظور نمونه برداری از پایه های سالم و شاداب با بذر دهی کافی در 8 کلاسه قطر تاج شامل 5/0، 1، 5/1، 2، 5/2 ، 3، 5/3 و 4 متر انجام شد. همچنین برای بررسی اثر جهت جغرافیائی در میزان بذردهی، نمونه برداری از دو جهت اصلی رویشگاه یعنی جهات شمالی و جنوبی بطور مجزا با ثبت موقعیت و وضعیت درختچه ها و از طبقات قطری یاد شده صورت گرفت. در هر کلاسه قطری تعداد 5 اصله درختچه بصورت تصادفی انتخاب و ضمن ثبت مشخصات کمی و کیفی آن شامل دو قطر عمود تاج، ارتفاع، تعداد جست و قطر قطورترین جست در محل بن، تمامی بذر تولیدی جمع آوری و در کیسه های جداگانه برای سایر بررسی ها به آزمایشگاه منتقل شد. اندازه گیری قطر و طول بذر، وزن تر و خشک و همچنین وزن صد دانه بذر از سایر اطلاعات ثبت شده برای دستیابی به میزان تولید و رابطه پارامترهای کمی درختچه با تولید و کیفیت بذر بود. نتایج حاصل نشان داد که وزن تر و خشک کل بذر تولیدی این گونه با افزایش قطر تاج روند افزایشی نشان داد به طوری که کلاسه قطری 2 و 4 متر به ترتیب با 74/66 و 99/402 گرم کمترین و بیشترین وزن تر کل بذر تولیدی را به خود اختصاص دادند. در خصوص وزن خشک نیز کلاسه قطری 2 متر با حدود 55 گرم و کلاسه قطری 4 متر با تقریبا 350 گرم بذر تولیدی، کمینه و بیشنه میزان بذر تولیدی را در اختیار داشتند. شاخص طول بذر با افزایش کلاسه قطری تاج روند کاهشی نشان داد به طوری که کلاسه قطری 2 و 4 متر به ترتیب با 264/1و 198/1 گرم بیشترین و کمترین طول بذر را به خود اختصاص دادند، در خصوص شاخص عرض بذر از کلاسه قطری 2 متر تا کلاسه قطری 4 متر با روندی تقریبا ثابت پیش رفت که اختلاف معنی داری نیز نداشت. مقایسه میانگین شاخص های مورد بررسی در رویشگاه کره بس نشان داد که در بین کلاسه هایقطری مختلف تاج، ارتفاع و قطر قطورترین جست درختچه گونهa.arabicaبا افزایش کلاسه قطری ، روند افزایشی داشت و از نظر آماری دارای اختلاف معنی دار بودند. در مقابل تعداد جست گونه با افزایش قطر تاج کاهش یافت به طوری که کلاسه قطری 5/0 و 4 متر به ترتیب با25 و 17 گرم بیشترین و کمترین تعداد جست را به خود اختصاص دادند. با توجه به قیمت خرید و فروش بذر بادام وامچک که از قرار هر کیلو حداقل 2000 ریال بود. درآمد ناخالص حاصل از بهره برداری از بذر وامچک در منطقه کره بس استان چهارمحال و بختیاری با توجه به میزان تولید 12402گرم (4/12تن) در این رویشگاه حدودا 248054000 ریال برآورد می گردد (حاصلضرب میزان تولید 4/12 *2000 که برابر است با 248054000) که این درآمد حاصل از تولید بذر بادام وحشی وامچک می تواند برای روستاییان حاشیه جنگل بسیار قابل توجه باشد.