نام پژوهشگر: محمد برهانی جلودار
محمد برهانی جلودار ابوالقاسم اسماغیلی
در تحقیق حاضر، تغییرات جمعیتی ماکروبنتوزهای دریای خزر، در نواحی ساحلی (تا عمق 15 متر) و مصبی رودخانه بابلرود مطالعه شد. بدین منظور، 3 ایستگاه در مصب و 9 ایستگاه در دریا بصورت ترانسکت هایی عمود بر ساحل تعیین شد. نمونه برداری ها از بستر و اندازه گیری فاکتورهای فیزیکوشیمیایی آب طی 4 فصل صورت گرفت. بر اساس نتایج، تنوع زیستی در دریا بیشتر از مصب بود در حالی که هم تراکم و هم پراکنش در ایستگاه های مصبی بیشتر از ایستگاه های دریایی بود. نمونه های بنتوز شناسایی شده متعلق به رده های پرتاران، کم تاران، دوکفه ای ها، شکم پایان، سخت پوستان و حشرات بودند. 1 نمونه تا سطح خانواده، 1 نمونه تا سطح جنس و 17 نمونه تا سطح گونه شناسایی شد. از این تعداد 11 مورد منحصرا دریایی و 1 مورد تنها در مصب مشاهده شدند. از نظر زمانی، در ایستگاه های مصبی در فصل تابستان بیشترین و در زمستان کمترین مقدار تراکم و بیومس بنتوزها مشاهده شد. ولی در مورد ایستگاه های دریایی حداکثر تراکم با توجه به نرخ بالای تولید مثل، در فصل بهار و حداکثر بیومس با توجه به رشد بدنی افراد مربوط به فصل زمستان بود. حداقل بیومس در ایستگاه های دریایی مربوط به بهار احتمالا بدلیل وجود فشار صیادی ماهیان بنتوزخوار و حداقل تراکم در فصل پاییز، بدلیل نرخ پایین بقای لاروها بود. حداقل تراکم و بیومس در ایستگاه های مصبی در تمامی فصول متعلق به ایستگاه 3 ( به ترتیب 86.6±1304 در فصل زمستان و0.58±10.7گرم در متر مربع در فصل بهار) و حداکثر آن ها در ایستگاه 1 ( به ترتیب77.7±5845 در فصل تابستان و0.12±43.3 گرم بر متر مربع در فصل پاییز) مشاهده شد. در ایستگاه های دریایی حداقل تراکم و بیومس در عمق 5 متر (به ترتیب 332.7±1599 در فصل پاییز و 1.83±12.2 در تابستان) و حداکثر آنها در عمق 15 متر ( به ترتیب 219±4338 در فصل بهار و 1.33±25.4در فصل زمستان) محاسبه شد. بنابراین در ایستگاه های مورد مطالعه رابطه مستقیم بین فاصله از ساحل و تراکم و بیومس بنتوزها وجود دارد. پس از آنالیز داده ها، مشخص شد که شوری مهمترین فاکتور موثر بر تنوع، تراکم و بیومس بنتوزها در مصب می باشد و مهمترین فاکتور موثر بر این موارد در دریا عمق آب و نوع دانه بندی رسوبات است.