نظام های آبرسانی و آبیاری بومی هر منطقه بخشی از میراث گران بهای همان منطقه به شمار می آید. آنچه که می تواند در توسعه ی آبیاری و آبرسانی کمک قابل توجهی نماید، استفاده از انواع روش های بومی و غیربومی آبیاری و آبرسانی در سایه ی حاکمیت توسعه ی پایدار منطقه ای است. در حال حاضر استقبال زیاد از روش های غیر بومی و عدم توجه به روش های بومی منجر به برهم زدن تعادل منطقه ای شده است. لذا هدف از تحقیق حاضر، بررسی نظام های آبرسانی و آبیاری بومی است. منطقه ی مورد مطالعه، روستای ورمنجه، از دهستان میان دربند کرمانشاه می باشد. نمونه گیری از طریق روش گلوله برفی صورت گرفت. استفاده از مشاهده و مصاحبه (مصاحبه عمیق)، اساس و پایه ی روش های جمع آوری داده هاست. رویکرد کلی تحقیق از نوع کیفی است، لذا تجزیه و تحلیل داده ها نیز از طریق سازماندهی، تفسیر داده ها و گزارش نویسی به انجام رسیده است. نتایج پس از انجام تجزیه و تحلیل های متوالی بیانگر آن است که در منطقه ی تحقیق، چشمه منبع مهم آبیاری بوده و آبرسانی در روستا نیز اغلب به وسیله ی کانال کشی از همین چشمه صورت می پذیرد. هدف از ساخت استخر ذخیره ای در روستا متفاوت تر از مناطق مرکزی و با شرایط جغرافیایی مختلف است. کار بخش بندی قبل از اصلاحات ارضی توسط میراب ها و با نظارت مالکان و بعد از اصلاحات توسط گروه هایی به نام "قرعه" صورت می گیرد. مقدار زمین عامل مهمی در تقسیم آب بوده و سنجش زمانی برای آبیاری براساس مقدار زمین است. مناطق مسکونی، متأثر از منابع آب و زمین است. جایگاه آیینی و اعتقادی آب بین روستاییان بی شباهت با سایر نقاط کشور نیست ولی در میان باورهای موجود، ذخیره ی آب به منظور سیراب نمودن موجودات ماورایی زیرزمینی از دامنه ی شباهت های موجود می کاهد. مدار گردش آب قبل از اصلاحات ارضی در منطقه بین 5 تا 8 روز و بعد از اصلاحات به 7 تا 14 روز افزایش پیدا کرده است. اوج همیاری در آبرسانی و آبیاری در گروه های لایه روب و جوب روی با نام "چم اوران" می باشد. حذف آسیاب های آبی قدیمی در قرن گذشته به منظور حفظ تعادل در منابع آبی صورت گرفت. استفاده ی مطلق از روش-های بومی به تنهایی نمی تواند حافظ پایداری در محیط زیست شود. در نهایت می توان از طریق بکارگیری دانش بومی و تلفیق مناسب آگاهی های بومی با دانش های غیربومی به پیاده سازی الگوهای منطقه ای توسعه ی نظام های بومی آبرسانی و آبیاری دست یافت.