نام پژوهشگر: اکبر پیرایش

چهارمحال و بختیاری در دوره قاجار « با تأکید بر سفرنامه ها»
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه یزد - دانشکده علوم انسانی 1391
  اکبر پیرایش   محمدرضا رحمتی

چکیده: استعمار،سیاست، نفت، تجارت، جاده، مشروطه و جنگ جهانی اول، حکومت قاجار را با کشورهای استعماری و ایل بختیاری در هم تنید. در دوره قاجار افرادی تحت عناوین گوناگون مانند دیپلمات، مستشار نظامی، باستان شناس و سیاح به ایران مسافرت کردند. انگیزه مسافرت آنها به ایران علاوه بر اهداف سیاسی و نمایندگی دولت متبوعشان، برقراری بازرگانی، علاقه-مندی های علمی و کنجکاوی های فردی بود. برخی از این افراد به دعوت سران ایل بختیاری و برخی دیگر به دلیل جذابیت های انسانی و طبیعی چهارمحال و بختیاری به این منطقه سفر کردند، برای آنها که عمدتاً از اروپا و شهرهای صنعتی به این منطقه سفر کرده بودند زندگی ساده و ابتدایی عشایر این منطقه، سخت کوشی آنها در هنگام کوچ، آداب و رسوم و سنن محلی، عقاید مذهبی، باورهای ملی، دست ساخت های عشایر، چگونگی تعامل ایل بختیاری با حکومت قاجار، پرداخت مالیات توسط عشایر، مناظر بکر و طبیعت دست نخورده منطقه در سرچشمه های دو رود بزرگ کشور یعنی کارون و زاینده رود جالب و دیدنی بود. در این زمان کشورهای استعماری و به خصوص انگلیس سعی می کردند با نفوذ در میان بختیاری ها از قدرت آنها برای پیشبرد سیاست های خود در مسائل ایران نظیر تجزیه افغانستان و انقلاب مشروطه بهره ببرند. همچنین منابع نفت ایران در خوزستان در این زمان در قلمرو بختیاری ها بود و انگلیسی ها برای حفاری، استخراج، بهره برداری و انتقال نفت، نگهداری و حفاظت از وسایل و تجهیزات این عملیات نیاز به کمک بختیاری ها داشتند، آنها حتی بعد از انعقاد قراداد نفتی با دولت مرکزی ایران تا زمانی که می دانستند بختیاری ها قدرتی محسوب می شوند سهم آنها را از منابع نفتی محفوظ داشتند. با وجود آن چه گفته شد سفرنامه نویسانی که به این منطقه سفر کردند، به مسائلی توجه کردند که شاید برای خود ما امری عادی بودند و چون انگیزه های متفاوتی هم در سفر به این منطقه داشتند از میان نوشته های آنها می توانیم به وضعیت سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و طبیعی منطقه پی ببریم. کلید واژه: چهارمحال، بختیاری، سفرنامه، قاجار، عشایر