نام پژوهشگر: سعید شیرخانی

سنتز و شناسایی ماکروسیکل های حاوی تری آزول و بررسی شیمی کوئوردینانسی آنها
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - پژوهشگاه شیمی و مهندسی شیمی ایران - پژوهشکده شیمی تجزیه و معدنی 1390
  سعید شیرخانی   میترا قاسم زاده

هدف از انجام این پایان نامه، سنتز و شناسایی ترکیبات جدید تری آزولی و بررسی رفتار این گونه ترکیبات در مقابل یون های فلزی بوده است که در این خصوص ترکیبات حلقوی و نیم حلقوی جدیدی سنتز و رفتار آنها در مقابل فلزات مس(?) و مس(??) ظرفیتی بررسی شد. برای تهیه ترکیبات نیم- و تمام حلقوی، از واکنش ترکیب دی برمو ارتو زایلن با ترکیب سالیسیل آلدهید، به نسبت 1 :2 ، ترکیب l1 سنتز شد. از طریق واکنش l1 با 4-آمینو-3-متیل-1، 2، 4-تری آزول-5-تیون (amtt)، با نسبت 1 :2 ترکیب l2 تهیه گردید (شکل 3-1-الف). از واکنش میان نیم حلقه سنتز شده l2 با ترکیب دی برمو ارتو زایلن، ترکیب حلقوی l3 تهیه شد. (شکل 3-1-ب) تمامی ترکیبات سنتز شده، توسط طیف سنجی ها و طیف بینی های مختلف شناسایی گردیدند و ساختار مولکولی ترکیب l3 توسط پراش پرتو ایکس مشخص گردید. از واکنش میان ترکیب l2 به عنوان لیگاند با نمک فلزی مس(i) کلرید با نسبت مولی (1:1) در کلروفرم، کمپلکس c1 با فرمول [cu2(l)2(cl)2].4hccl3 به دست آمد که ساختار مولکولی ترکیب حاصل به وسیله پراش اشعه ایکس مشخص گردید. بر اساس داده های طیفی و ساختار مولکولی تعیین شده، این کمپلکس، ماکروسیکلی خنثی بوده که از دو واحد نیم حلقه (l2) تشکیل شده که به دو واحد cucl متصل می باشند و آرایش مثلث مسطحی را در اطراف یون مس(?) به وجود می آورند (شکل 3-2). از واکنش میان ترکیب l3 به عنوان لیگاند با نمک فلزی مس(?i) کلرید دو آبه با نسبت مولی (1 : 2) در مخلوط 1 : 1 متانول-استونیتریل، کمپلکسc2 با فرمول [{cu2(l)(cl)4(meoh)}2].2meoh.4mecn به دست آمد. بر اساس داده های طیفی و ساختار مولکولی تعیین شده، ترکیب فوق، خنثی بوده و دارای دو لیگاند (l3) است که توسط چهار اتم cu با اتصالات دو دندانه و یک دندانه از طریق اتم های نیتروژن داخل حلقه خود به یکدیگر متصل می باشند. در واقع یکی از واحد های تری آزولی از هر لیگاند به صورت دو دندانه از طریق اتم های نیتروژن داخل حلقه خود بین دو فلز مس cu1 و cu2 ایجاد پل کرده است، درحالی که واحد دوم تری آزولی از هر لیگاند به صورت تک دندانه به اتم cu2 متصل است و به همراه اتم های کلر و مولکول متانول، دو آرایش هندسی تتراهدرال و هرم مربع القاعده را اطراف اتم های cu(??) تشکیل داده اند که در نهایت یک کمپلکس فلزی-حلقوی مرکز متقارن را تشکیل می دهند (شکل 3-3). در آخر، از واکنش ترکیب 2،?2-بی پیریدین با پالادیم(??) کلرید، کمپلکس c3 تهیه شد و از واکنش این کمپلکس با ترکیب 4-آمینو-6-متیل-3-تیوکسو -4،2،1- تری آزین–(h 2) 5- اون (amtto)، کمپلکس c4 به دست آمد و ساختار آن با توجه به نتایج طیف سنجی های جرمی و ir و آنالیز عنصری تایید گردید.