یکی از شخصیت های مهم و محبوب قرآن کریم و فرهنگ اسلامی، لقمان حکیم است. سوره ی لقمان در قرآن، بدون اینکه پیشینه و صحنه های گوناگون زندگی وی را ذکر نماید توجه محقق ادبی را بر این نکته جلب می کند که حتما این نام خاص در میان اعراب تازه مسلمان یا دست کم یهودیان حجاز شناخته بوده است. پندهای لقمان و نیز بازتاب نام او در کنار مفاهیمی چون: حکمت، سخاوت، صبر، بندگی، آزادی و طول عمر در نظم و نثر فارسی، نگارنده را به سوی شناخت شخصیت و زمانه و زمینه ی زندگانی وی سوق می دهد تا دریابد کدام شاعران و نویسندگان، چرا و چگونه بر اساس شخصیت و ویژگی های اخلاقی یا داستان های مربوط به آن حضرت، به هنرنمایی و مضمون آفرینی پرداخته اند. این نوشتار از سه فصل اصلی تشکیل شده است: 1. معرفی لقمان ، 2. حکمت ، 3. تصویر لقمان در شعر فارسی. در فصل اول به معرفی لقمان بر اساس تفاسیر، کتب تاریخی و قصص پرداخته شده است، سپس به معرفی افرادی پرداخته است که از نظر وجوه گوناگون شخصیتی با او یکی پنداشته شده اند. در فصل دوم ابتدا به تعریف واژه ی حکمت پرداخته شده است، آنگاه در مورد حکیم بودن لقمان، بردگی و آزادی او سخن رفته است. سپس درباره ی خصوصیات اخلاقی و رفتاری لقمان که موجب راه یابی او به نظم و نثر فارسی شده است مطالبی آمده است. بخش سوم نشان می دهد که چگونه لقمان و صفات نیک او دستمایه ی مضمون آفرینی و آفرینش آرایه های ادبی در میان گویندگان و سرایندگان گردیده است.