نام پژوهشگر: ابراهیم زینوند
ابراهیم زینوند بهنام کامکار
قارچها بزرگترین گروه عوامل بیماریزای گیاهی بوده و اهمیّت اقتصادی آنها مربوط به اثر مخرب آنها بر مهمترین محصول بومنظامهای کشاورزی یعنی غذای انسان میباشد. به دلیل همین توان (پتانسیل) در کاهش تولید محصولات زراعی، اهمیّت تنوع قارچهای بیماریزا در بومنظامهای کشاورزی بسیار بیشتر از بومنظامهای طبیعی میباشد. به منظور بررسی تنوع قارچهای بیمارگر و اپیفیت مزارع تحت کشت گندم در بخشی از حوزه قرهسو استان گلستان، مطالعهای در بهار سال 89 در 79 مزرعه از هشت روستا واقع در چهار جهت شهرستان گرگان صورت گرفت. لایههای اقلیمی با استفاده از اطلاعات بلند مدت ایستگاههای هواشناسی سینوپتیک و لایههای خاکشناسی با استفاده از اطلاعات بدست آمده از سازمان جهاد کشاورزی تهیه گردیدند. برای محاسبه تنوع زیستی قارچهای بیمارگر از دو شاخص هتروژنیتی شانون- واینر و سیمپسون استفاده شد. با استفاده از تکنیک سنجش از دور و روش طبقهبندی نظارت شده، نقشه اراضی گندم از تصویر سنجنده tm سال 2010 ماهواره لندست 5 استخراج گردید و بر مبنای آن نقشههای خاکشناسی، اقلیم، تنوع زیستی و آشیان اکولوژیک گونهها در محیط gis بدست آمد. دامنه تغییرات شاخص سیمپسون بین 16/0 تا 68/0 و شاخص شانون- واینر بین 33/0 تا 67/1 بوده و عوامل محیطی نظیر بارندگی و نیتروژن دارای اثر مثبت و عنصر روی دارای اثر منفی بر روی هر دو شاخص بودند. عوامل مدیریتی با استفاده از روش دادهکاوی بر روی شاخصهای تنوع زیستی بررسی شد. مصرف کود فسفر بیش از 5/87 کیلوگرم در هکتار، مصرف علفکش گرانستار بیش از 5/17 گرم در هکتار و مصرف بذر کمتر از 195 کیلوگرم در هکتار از جمله عوامل مدیریتی کمّی میباشند که باعث کاهش شاخص سیمپسون شدهاند. همچنین مصرف علفکشهای تاپیک و گرانستار به ترتیب به میزان بیش از 85/0 لیتر در هکتار و 5/22 گرم در هکتار، میزان بذر مصرفی کمتر از 191 کیلوگرم در هکتار و مصرف کود فسفر بیش از 65 کیلوگرم در هکتار از عوامل مدیریتی کمّی میباشند که باعث کاهش شاخص شانون- واینر شدهاند. تناوب تابستانه با برنج و سبزی، استفاده از آبیاری تکمیلی، استفاده از شخم دیسکی بیش از 3 بار، سوزاندن بقایا و استفاده از ارقام کوهدشت و مروارید از جمله عوامل مدیریتی کیفی موثر در کاهش هر دو شاخص تنوع بودند.