چکیده عنوان: روند دمکراسی سازی در عراق پس از سرنگونی صدام محمد بخشی پور نیلاش پژوهش حاضر در پی بررسی روند دمکراسی سازی در عراق پس از حمله امریکا به این کشور در سال 2003 است. روش تحقیق از نظر نوع تحقیق ، توصیفی وتاریخی تحلیلی وبا استناد به شیوه مطالعات کتابخانه ای (اسنادی) از طریق کتب، مجلات علمی و سایتهای اینترنتی اطلاعات بدست آمده، طبقه بندی شده و به رشته نگارش درآمده است . جامعه آماری در این تحقیق کلیه اسناد و مدارک مرتبط با موضوع است. بمنظورگرداوری اطلاعات ازابزار فیش برداری ازکتب مختلف وفضای مجازی اینترنت (بانکهای اطلاعاتی رایانه ای ) و مطالعات کتابخانه ای بهره گیری شده است . سئوال اصلی تحقیق عبارت است از: دمکراسی مورد ادعای آمریکا تا چه اندازه در عراق به واقعیت رسیده است؟ در این راستا سئوالهای فرعی عبارتند از: 1- دلیل اصلی ورود مستقیم نظامی آمریکا به عراق چیست؟ 2- لشکر کشی آمریکا به عراق آیا توازن نیروها را در منطقه به نفع تحولات دمکراسی تغییر داده است؟ 3- پس از سقوط صدام حسین آیا گروههای قومی (کردها) و مذهبی (شیعیان) توانسته اند به صورت آزاد به فعالیتهای سیاسی، اجتماعی و فرهنگی بپردازند؟ در پاسخگویی به سئوال اصلی تحقیق فرضیه های زیر تدوین گردید: فرضیه اول: دمکراسی فرآیندی است که با توجه به الهامات درون کشوری از جمله هویت دینی و مذهبی و ملی شکل گرفته و از آنجایی که ایالات متحده آمریکا به دنبال القائات دمکراسی مبتنی بر خواسته های خود بوده، لذا دمکراسی در این کشور تحقق نیافته است. فرضیه دوم: پس از حمله آمریکا به عراق درگیریهای قومی و مذهبی در این کشور بیشتر شده است . فرضیه سوم: بنظر می رسد، مهمترین دلیل حمله آمریکا به عراق، دستیابی به منابع عظیم انرژی (نفت) و حل بحرانهای اقتصادی درونی خویش باشد. که پس از بررسی متون و اسناد مرتبطه خلاصه نتیجه تحقیق بشرح ذیل است: تشکیل دولت مردمی در عراق صرفا دستاورد و محصول مبارزات طولانی مدت خود مردم عراق است که توانست در شرایطی که استراتژی آمریکا و اهداف منطقه آن در حال تغییر بود از فرصت به وجود آمده استفاده و خود را به منصه ظهور برساند. حمله امریکا به عراق و اشغال این کشور، موجب بروز درگیریهای قومی و مذهبی و فعالیت شدید گروههای تروریستی و تندرو در این کشور شده است. دستیابی به منابع عظیم انرژی (نفت) و حل بحرانهای اقتصادی درونی امریکا از این طریق، یکی از دلایل اصلی حمله امریکا به عراق است.