اسب این حیوان باشکوه و نجیب، گذشته ای بس شگفت آور دارد. این جاندار در ابتدا شکار، و خورده می شد، سپس انسان او را اهلی کرد و به خدمت خود در آورد و بر پشت او به جهانگشایی پرداخت و گیتی را در نوردید و سرانجام در اوج ترقی و شکوه خود بود که اسب، مرکب ایزدان گردید و در فراخنای آسمانها به پرواز در آمد؛ فراگشتی پرشکوه که حتی امروزه نیز ردپای پر رنگی در زندگی و تمدن انسانی دارد. بررسی این تحول شگفت انگیز خود بخشی از پژوهش های تاریخ انسانی را تشکیل می دهد. این پژوهش که به شیوه کتابخانه ای صورت گرفته، شامل 5 فصل است. فصل اول که تحت عنوان کلیات ارائه گردیده، شامل مقدمه، مبانی نظری تحقیق، پیشینه تحقیق و روش تحقیق می باشد. در پایان فصل یادداشتهای مربوط به آن ذکر شده است. در فصل دوم به بررسی ریشه شناسی واژه اسب و نامهایی که در آنها واژه اسب به کار رفته است بر اساس متون اوستا و پهلوی، همراه با آوانویسی های ارائه شده توسط محققان بنامی چون بارتولومه، مایرهوفر، یوستی، کلنزو... پرداخته شده است. فصل سوم بررسی اسب در اوستا، که شامل چندین زیر مجموعه و هر زیر مجموعه شامل زیر مجموعه های دیگر می باشد، بررسی اسب و گردونه در اوستا و همچنین بررسی اسب به عنوان طلب و هدیه، آمده است. در پایان فصل یادداشتهای مربوط به آن ذکر شده است. در فصل چهارم اسب در متون پهلوی، که شامل چندین زیر مجموعه می باشد، مورد بررسی قرار گرفته است. در پایان نیز یادداشتهای مربوط به فصل چهارم ذکر شده است. در نهایت، در فصل پنجم به جمع بندی و نتیجه گیری و پیشنهادات پرداخته شده است.در نتیجه گیری به سئوالاتی که در مبانی نظری تحقیق بیان شده است، جواب داده شده است. در انتها عکسهای مربوط به اسب آورده شده است. چنین نتیجه میگیریم که اسب از معدود جاندارانی است که با انسان زیسته و در خدمت او بوده و جایگاهی برتر از دیگر جانوران داشته است چنانکه انسان حتی از روزگاران بسیار کهن اسبان خود را نامگذاری می کرده است، ارتباطی دو جانبه که سبب گردید نام این جانور بر انسان ها نیز گذارده شود. انبوه نامهای کهن ایرانی برساخته با واژه "اسب"، که تا کنون و در این پژوهش بررسی شده اند، گواه این واقعیت مهم می باشند..... واژگان کلیدی: اسب، اوستا، متون پهلوی،گردونه، ایران باستان.