مصرف غیر اصولی کودهای شیمیائی و شخم بیرویه، افت کیفیت خاک و تهدید امنیت غذائی جوامع بشری را به دنبال داشته است. از همین رو تجدید نظر در نظامهای رایج کشاورزی، بازنگری مدیریت اکوسیستمها و طراحی سیستمهای نوین برای تولید مواد غذائی سالم ضروری است. تنوع و جمعیت موجودات خاک میتواند به عنوان معیاری برای عملیات مدیریتی خاک مورد استفاده قرار گیرد. پاسخ این شاخصها به جنبههای مختلف مدیریت خاک به مراتب حساستر و سریعتر از خصوصیات فیزیکی و شیمیائی خاک میباشد، ضمن آنکه خود میتوانند بیانگر تغییرات خصوصیات مذکور نیز باشند. در این تحقیق، تاثیر خاکورزی و کاربرد کود گاوی برروی خصوصیات جمعیتی جانداران خاک، طی سالهای 1387 و 1388 ، در مزرعه، تحت کشت ذرت در ایستگاه تحقیقاتی گریزه سنندج مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش به صورت طرح اسپلیت پلات با پایه بلوک کامل تصادفی طراحی شد که در آن نوع خاکورزی (خاک- و ،cm2=20 ،cm1= به عنوان کرت اصلی و کود گاوی ( 0 (nt و بیخاکورزی mt خاکورزی حداقل ،ct ورزی سنتی 5 متر) * تن بر هکتار) به عنوان کرت فرعی در نظر گرفته شدند. کود گاوی در سطح پلاتهای فرعی (با ابعاد 4 cm3=40 به صورت علوفهای کشت شد. به منظور بررسی تغییرات sc پخش شد و پس از اعِمال خاکورزی، بذر ذرت رقم 704 ،(s زمانی جمعیتهای فون خاک، جرم مخصوص ظاهری و میزان رطوبت خاک طی سه مرحله (قبل از اعمال تیمار ( 1 نمونهبرداریهای لازم انجام شد، همچنین ،((s و پس از برداشت محصول ( 3 (s حدود یک ماه بعد از اعمال تیمارها ( 2 برخی خصوصیات زراعی نظیر ارتفاع اولین بلال، ارتفاع بوته و زیتوده (بیومس) در واحد سطح اندازه گیری گردید. با glm دادههای آزمایش تجزیه و تحلیل گردید و با بهرهگیری از روش آماری sas استفاده از برنامه آنالیز آماری مقایسه میانگینها صورت گرفت. نتایج ،(least significant difference) lsd و تست (general linear model) نشاندهنده تفاوت واکنش موجودات خاکزی بر اساس گروهبندی استفاده شده (گروهبندی بر اساس عرض بدن) بود. برای کرمهای خاکی، شرایط رطوبتی خاک بر اثرات خاکورزی و کاربرد کود گاوی غالبتر بود. کنه ها در هر دو سال روال تغییر جمعیتی مشابهی داشته و تحت تاثیر نوع خاکورزی قرار نگرفتند. در مقابل، جمعیت پادمان به خاکورزی حساس 7/5 عدد بر ،mt 7/3 ، و در ،ct 2، سال دوم در تیمار / سال اول 97 ) s بوده و با به همخوردن خاک، در هردو سال، در 2 به عنوان منبع مستقیم و غیر مستقیم ،cm کیلوگرم خاک)، کاهش یافت. نماتدها در سال اول، بیشتر تحت تاثیر کاربرد مشاهده شد. به خاطر اثرات باقی ،cm 113 عدد بر صد گرم خاک)، تحت تیمار 3 / غذائی بودند و بیشترین مقدار آنها ( 1 در پروفیل cm در سال دوم، نماتدها به نوع خاکورزی واکنش نشان دادند، که عاملی موثر بر نحوه جایگیری cm مانده ct 214 عدد بر صد گرم خاک) در تیمار / خاک به حساب میآید به طوری که کمترین مقدار جمعیتی نماتدها ( 1 اندازهگیری شد. اگرچه اثر خاکورزی روی جرم مخصوص ظاهری در سال اول معنیدار نبود، در سال دوم تفاوت آشکاری وجود داشت، به طوری که بیشترین مقدار آن در پایان سال nt و mt در مقایسه با ct در جرم مخصوص ظاهری در ،mt و ct 1/30 ). در هر دو سال، بیومس ذرت در تیمار gr.cm- 1 و 3 / مشاهده شد (به ترتیب 35 nt و ct دوم، تحت 9 کیلوگرم بر متر مربع به ترتیب / 5 و 36 / مشاهده شد ( 1 nt تفاوتی نداشت، در حالی که کمترین مقادیر آن تحت تیمار از بعد اقتصادی، به دلیل بیومس ذرت ،mt در سال اول و دوم). به طور کلی برای شرایط اقلیمی و خاکی مشابه، تیمار و از جنبه پایداری سیستم زراعی و کیفیت خاک به خاطر کمترین اثرات مخرب بر خصوصیات ،ct مشابه با سیستم بیولوژیکی و فیزیکی خاک، سیستم مدیریت مناسبی شناخته شد. برای مقایسه سیستمهای مختلف خاکورزی، در بررسیهای کوتاه مدت، جمعیت کنه ها و نماتدهای خاک شاخصهای مناسب بیولوژیکی به نظر می رسند.