چکیده غله، محصول اصلی اقتصاد کشور در عصر ناصری و نان خوراک اصلی مردم بود. از همین روحکومت ناصری و تمام گروه ها و طبقات اجتماعی در سراسر این عصر به طور مستقیم با مسئله ی نان و فراز و نشیب قیمت غله درگیر بودند. قحطی ها موجب رکود داد و ستد و تجارت، کاهش شدید کشت و زرع، بحران مالی دولت ،بحران حمل و نقل،شیوع بیماری های واگیردار،مهاجرت ، مرگ و میر و ناامنی می شدند و بر مناسبات ارضی و مالکیت زمین تأثیر می گذاشتند. بلواهایی که در پی گرانی و قحطی نان رخ می داد شکل روابط حکومت و مردم را دچار تغییر و تحول می کرد و به توسعه ی نفوذ سیاسی برخی از مهم ترین گروه های اجتماعی منجر می شد. سیاست خارجی عصر ناصری نیز متأثر از قحطی ها و بحران های نان بود. بررسی مسئله ای با این گستره تاثیر در حوزه های اقتصادی ، سیاسی و اجتماعی از اهمیت و ضرورت سزاوار توجهی برخوردار است. این پژوهش بر مبنای روش توصیفی-تحلیلی و با بهره گیری از اسناد درجه اول به ویژه مکاتبات دولتی ، مطبوعات همان عصر و خاطرات و سفرنامه های ناظران حوادث به انجام رسیده است. به نظر می رسد لاینحل ماندن مسئله نان تا پایان عصرناصری از سویی توان اقتصادی حکومت را کاهش داد و از طرفی به افزایش قذرت و نفوذ برخی از گروه های اجتماعی منجر شد.این وضعیت در فراهم آمدن زمینه های نهضت مشروطیت در سال های بعد بسیار موثر واقع شد.

چکیده ندارد.