تحقیق حاضر در پی آن است تا مشخص کند، آیا میزان مرکز کنترل درونی - بیرونی (i-e) بیماران اسکیزوفرن پارانوئید و افراد سالم و میان مرکز کنترل افراد مذکر و افراد مونث تفاوتی وجود دارد یا خیر؟ فرضیه های مطرح شده در این تحقیق عبارتند از: -1 افراد مذکر نسبت به افراد مونث از مرکز کنترل درونی برخوردار می باشند، -2 بیماران اسکیزوفرن پارانوئید نسبت به افراد سالم از مرکز کنترل بیرونی برخوردار می باشند، -3 میان نوع کنترل (درونی - بیرونی) و جنسیت تعامل وجود دارد. برای بررسی فرضیات فوق، از طرح گروه - ملاک استفاده به عمل آمد. آزمودنیهای این پژوهش بطور کلی از 80 مرد و زن، 20-35 ساله خوزستانی تشکیل می گردد که در دو گروه آزمایش و گواه قرار می گیرند افراد گروه آزمایش از میان بیماران اسکیزوفرن پارانوئید بستری و افراد گروه گواه نیز از میان افراد سالم، گزینش گردیدند. برای تجزیه و تحلیل داده ها از فرمول کوواریانس عاملی، و آزمون t گروههای مستقل، استفاده شد و سطوح 1 درصد و 5 درصد به عنوان سطوح معنی داری انتخاب گردیدند.