نام پژوهشگر: علی حسین غلامی یلقون آقاج

الشکوی فی شعر حافظ ابراهیم
پایان نامه دانشگاه تربیت معلم - تهران - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1390
  علی حسین غلامی یلقون آقاج   علی پیرانی شال

ملخّص البحث الشکوی هی تعبیر عن هموم الإنسان الناتجه عمّا یعرض له من مشکلات حیاته. حافظ إبراهیم هو من الشّعراء الذین نری فی حیاتهم مشاکل کثیره. هو ذاق مراره الیتم و البوس منذ صغره. تعاقبت علیه سلسله من النکبات، فمن فقدان أبیه و هو طفل، إلی فقره و بوسه فی الحیاه إلی إخفاقه فی العمل و فی الزواج و غیر ذلک، أدّی إلی سیطره التشاوم و الحزن علی نفسه حتّی جعله صاحب نفس شکّاء بکّاء. إنّ بوس حافظ قد أتاح له أن یختلط بسواد الشعب و یصوّر أحزان الشعب المصری و أفراحه. لذا نجده فی أشعاره الاجتماعیّه یشکو ممّا فی المجتمع من الفقر و سوء حال الأطفال المشرّدین و البوساء و یعبّر عن المفاسد و الآفات الاجتماعیّه الّتی طغی طوفانها فی عصره و منها الجهل و الخمول. إنّ حافظاً إلی جانب هذه المشاکل لا ینسی أن یدافع عن الشعب و حقوقه و یحمل علی السلطه الغربیه الّتی تتحکم فی بلاده. لذا لم یقدر علی حبس الشکوی من الاحتلال و الظلم. فواصل حافظ فی عاده الشکوی طول حیاته فلم یحل عنه، فیشکو من آلامه و آلام شعبه. هذا البحث یدرس الشکوی فی شعرحافظ إبراهیم و یظهر مظاهر الشکوی عنده کالشکوی من الشقاء و الفقر و الظلم و الدّهر و الأصدقاء و..... و یبین الخصائص الفنیه الّتی قد استخدمها الشاعر فی شکاویه هذه، کالمعجم اللغوی و الصور الفنیّه و المعجم الإیقاعی. هذا البحث یتکوّن من أربعه فصول: الفصل الأوّل : یختصّ بدراسه الشکوی فی الشعر العربی منذ العصر الجاهلی حتّی العصر الحدیث لیظهر لنا مسیر شعر الشکوی فی الأدب العربی. الفصل الثانی: یختصّ بدراسه الأوضاع السیاسیّه و الاقتصادیّه و الاجتماعیّه و الأدبیّه فی عصر النهضه لکی یتبیّن لنا تأثیرهذه الأوضاع فی ظهور شعر الشکوی فی هذا العصر. الفصل الثالث: یتناول الشکوی فی شعر حافظ إبراهیم و یتحدث عن مظاهر الشکوی فی شعره. الفصل الرابع: یختصّ بدراسه الخصائص الفنیّه فی شعر حافظ الشاکی. الکلمات الدلیلیه: الشکوی، حافظ إبراهیم، الشعر.