نام پژوهشگر: سمیرا ملاباقریانتالخونچه
سمیرا ملاباقریانتالخونچه محمدمهدی مشکاتی
چکیده معلومات و دانش های بشری به طور کلی از سه دسته مفاهیم به ظاهر متفاوت تشکیل یافته اند. این سه دسته ذیل عنوان معقولات اولی، معقولات ثانی فلسفی و معقولات ثانی منطقی معرفی شده اند؛ آراءابن سینا وملاصدرا دو نقطه عطف در پیدایش و تکامل این مفاهیم است؛ومباحث مربوط به آن در برهه ای از تاریخ فلسفه به طور صریح مطرح نبوده ودر دروه تاریخی طرح آن نیز فراز و فرود بسیار داشته است. قبل از ملاصدرا بیشتر به معقول ثانی منطقی توجه شده است اما ملاصدرا باتوجه ورویکردی خاص به معقولات ثانی فلسفی پرداخته است.ازجمله نکاتی که به عنوان شاخص شناخت و تمییز معقولات مطرح بوده، چگونگی عروض و اتصاف این معقولات است. در نوشتار حاضر دیدگاه خاص ملا صدرا پیرامون نحوه عروض و اتصاف معقولات ثانی فلسفی با ارائه تعریف متفاوت از اتصاف بیان می گردد؛وبراین نکته تأکید می شودکه او با نقد قاعده فرعیه به لزوم وجود دو طرف اتصاف (موضوع و محمول) در ظرف اتصاف تأکید می کند. و بیان می دارد که اتصاف، نسبت و ربط است و ربط تابع طرفین است،بنابراین اتصاف نسبت بین دو چیز متغایر است و این تغایر خارجی است.بدین ترتیب از دید او در معقولات ثانی فلسفی، هم اتصاف و هم عروض خارجی است و معقولات چهره ی وجودی می یابند. مباحث مربوط به معقولات ثانی بر بسیاری از مسائل و مباحث فلسفه تأثیرگذار است از جمله در بحث تقسیم قضایا، بحث موضوع فلسفه و مسائلی مربوط به ذهن و عین و مسئله معرفت بشری. کلید واژگان: معقول اولی، معقول ثانی منطقی، معقول ثانی فلسفی، اتصاف، عروض