موضوع این پژوهش "بررسی ساختمان گروه فعلی در گویش لاری بر پایه ی نظریه ی ایکس تیره" می باشد که سه هدف عمده را دنبال می کند:1- بررسی ساختمان گروه فعلی در گویش لاری و جایگاه هسته، متمم و افزوده در این گویش 2- ارزیابی نظریه ی ایکس تیره با داده های گویش 3- کاربرد یافته ها برای تهیه ی اطلس زبانی منطقه. چارچوب نظری این پژوهش، نظریه ی ایکس تیره می باشد که یکی از زیرنظریه های نظریه ی حاکمیت و مرجع گزینی است. در این پژوهش، نگارنده با استفاده از شم زبانی خود به عنوان گویشور وکمک گرفتن از دوستان و خویشاوندان، داده های وسیعی را جمع آوری نموده، سپس آن ها را در قالب نظریه ی ایکس تیره مورد تجزیه و تحلیل قرار داده است. فرضیه های مطرح شده در این پژوهش عبارتند از: 1- ساختمان گروه فعلی در گویش لاری دارای سه سطح بیشینه (گروه)، درونه (میانی) و نشینه (هسته) می باشد و بنابراین این نظریه کارآمدی لازم را در توجیه و انطباق با ساختمان گروه فعلی این گویش دارد. 2- در چارچوب نظریه ی حاکمیت و مرجع گزینی و بر اساس جایگاه هسته، ساختمان گروه فعلی در این گویش هسته پایانی است. 3- در درون گروه فعلی، جایگاه متمم قبل از هسته ی فعلی می باشد. با توجه به نتایج حاصل و تطبیق آن ها با سه فرضیه ی پژوهش، می توان این گونه نتیجه گیری نمود که: 1- در مورد فرضیه ی اول، افعال بر حسب متمم هایی که می گیرند تحت چارچوب زیرمقوله ای مختلف به پنج گروه مختلف تقسیم بندی شده و سپس افزوده ها نیز در سه گروه معرفی شدند. علاوه بر آن، با ترسیم نمودار درختی انواع گروه فعلی در این گویش بر اساس نظریه ایکس تیره، دانستیم که گروه فعلی درگویش لاری نیز دارای سه سطح بیشینه (گروه)، درونه (میانی) و نشینه (هسته) می باشد. 2- در مورد فرضیه ی دوم و سوم که ارتباط تنگاتنگی با یکدیگر دارند، به این نتیجه رسیدیم که ساختمان گروه فعلی در این گویش مانند زبان فارسی، با توجه به آزاد بودن آرایش سازه ها و قابلیت جابه جایی آن ها در جمله، به صورت مطلق هسته پایانی نیست، اما در حالت کلی و بی نشان هسته پایانی تلقی می شود و جایگاه متمم قبل از هسته ی فعلی می باشد؛ به جز در دو مورد: 1- هنگامی که مفعول جمله به شکل پسوند، پس از فعل قرار می گیرد. 2- هنگامی که فعل، پس از خود یک جمله ی وابسته را به عنوان متمم خود برمی گزیند یا این که مفعول صریح به عنوان جمله ی وابسته ظاهر می شود. بنابراین فرضیه ی اول به اثبات می رسد و فرضیه های دوم و سوم رد می شود. علاوه بر این، دو نتیجه ی عمده ی دیگر نیز در مورد گویش لاری به دست آمد: 1- گویش لاری دارای نظام ارگتیو می باشد. 2- طریقه ی صرف افعال لازم و متعدی در زمان گذشته در این گویش متفاوت می باشد.