hydrochlorothiazide (hct) is a diuretic agent which is shown to be effective in the treatment of hypertension. literature reports have demonstrated that urinary excretion data may be used to assess the bioavailability of various formulations containing this thiazide. also hct consumption by the athletes is one of the drugs which should be regulated by world anti-doping agency (wada), because of this fact that urinary excretion of this agent may be a sign of other stimulant consumptions before competitions . so proposing a fast and sensitive quantification method is very important in medicinal aspects. in the present study, performance of the dispersive liquid-liquid microextraction (dllme) technique for determination of hydrochlorothiazide in urine samples was evaluated and validated. experimental design through a 2(7-3) fractional factorial design was used during method optimization. among the seven factors and their intractions, seven of them as the extraction solvent, volume of extraction solvent and the urine ph was considered to be significant through pareto charts and anova results.under optimal condition, linear range in 0.1-50 mgl -1 with (r2=0.998) was obtained and lod, loq, intraday rsd and between day was 15.60 ?gl-1, 51.50 ?gl-1, %0.59 and %7.49 respectively. the matrix effect was studied and it was shown that the performance of the method was scarcely affected by the endogenous compounds presented in urine samples. the proposed method was validated on different

هیدروکلروتیازید یک داروی مدر، در درمان بیماری فشارخون است. بررسی¬های علمی نشان می¬دهد که داده¬ های حاصل از نمونه های ادرار می¬تواند برای مطالعات بیواکیوالانسی مورد ارزیابی قرار¬گیرد، همچنین این دارو توسط بعضی ورزشکاران به عنوان یک داروی دوپینگ برای دفع داروهای دوپینگ که قبلا مورد استفاده قرارگرفته است به کار می¬رود. به همین دلیل مصرف این دارو توسط آژانس جهانی ضد دوپینگ (wada) ممنوع گردید. برای این منظور یک روش اندازه¬گیری سریع و حساس در کلینیک¬ها به شدت مورد نیاز می¬باشد. در این پژوهش تکنیک میکرواستخراج مایع- مایع پخشی برای تعیین هیدروکلروتیازید در نمونه های ادرار مورد ارزیابی قرارگرفت. در راستای بهینه کردن روش، طراحی آزمایش از نوع طراحی فاکتوریال کسری 3-7 2 استفاده شد. از میان 7 فاکتور بررسی شده، فاکتورهای d ، f ، c ، ag ، bd ، b و aeکه به ترتیب بر فاکتورهای نوع حلال استخراج¬کننده، phنمونه، حجم حلال استخراج¬کننده، برهم¬کنش میان نوع حلال پخش کننده و زمان استخراج، برهم¬کنش میان حجم حلال پخش¬کننده و نوع حلال استخراج کننده، حجم حلال پخش کننده و برهم کنش میان نوع حلال پخش¬کننده و نمک دلالت دارند، توسط نمودار پارتو، نمودار نرمال، نیمه نرمال و نتایج anova موثر شناخته شدند. نیز مطالعه¬ای مستقل مبنی بر تعیین بهینه حجم حلال استخراج¬کننده و ph صورت پذیرفت. تحت شرایط بهینه، محدوده خطی 50-1/0 mg l -1و دیگر پارامترهای کارایی روش از جمله lod، loq ،rsd درون روز و rsdبین روز به ترتیب gl -1µ 60/15 ، gl -1µ 50/51 ، 59/0 % و 49/7 % به دست آمد. در این پژوهش اثر بافت نیز مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان می¬دهد که پاسخ دستگاه برای آنالیت هدف در نمونه¬های ادرار و آب تفاوت چندانی ندارد و این بدان معناست که dllme توانایی بالایی در مقاومت در مقابل بافت پیچیده ادرار دارد و با این روش نیازی به رقیق¬کردن نمونه ادرار و در نتیجه کاهش حساسیت آنالیت نمی¬باشد. اعتبار این روش بر روی نمونه های ادرار چند داوطلب در سه سطح غلظتی نیز مورد بررسی قرار گرفت.